اسکناسهای به چاپ رسیده در کشور ایران دارای ابعاد و اندازههای گوناگون است. در این مقاله سعی داریم تا ابعاد برخی از این اسکناسها را شرح نمائیم.
ویژگیها و ابعاد اسکناس های ایران
ابعاد اسکناس های ایران در دوره جمهوری اسلامی به شرح زیر میباشد:
– اسکناس 10 تومانی: این اسکناس با ابعاد 130*67 میلیمتر و از جنس 100 % پنبه در تاریخ 10 آذر 1364 منتشر شد.
– اسکناس 20 تومانی: این اسکناس با ابعاد 136*69 میلیمتر و از جنس 100% پنبه در تاریخ 8 شهریور 1361 به چاپ رسید.
– اسکناس 50 تومانی: این اسکناس با ابعاد 142*71 میلیمتر و از جنس 100% پنبه در تاریخ 24 اسفند 1367 چاپ شد.
– اسکناس 100 تومانی: این اسکناس با ابعاد 148*73 میلیمتر و از جنس 100% پنبه در تاریخ 2 آبان 1371 منتشر شد.
– اسکناس 200 تومانی: این اسکناس با ابعاد 151*74 میلیمتر و از جنس 100% پنبه در تاریخ 14 مرداد 1368 به چاپ رسید. طرح جدید این اسکناس با همین ابعاد در تاریخ 12 آبان 1384 انتشار یافت.
– اسکناس 500 تومانی: ابعاد اسکناس های ایران به ارزش 500 تومان در طرحهای مختلف، یکسان است. همه آنها با ابعاد 154*75 میلیمتر ولی با طرحهای مختلف طراحی شدهاند. اولین نمونه اسکناس 500 تومانی در تاریخ 13 مهر 1372، دومین نمونه آن در تاریخ 12 مرداد 1388 و سومین نمونه آن در تاریخ 27 خرداد 1392 چاپ شدند.
– اسکناس هزار تومانی: اسکناسهای هزار تومانی نه تنها با طرحهای متفاوت بلکه با ابعاد متفاوت نیز منتشر شدند. اولین نمونه آن با ابعاد 160*77 میلیمتر و در تاریخ 2 آبان 1371 چاپ شد. دومین نمونه آن در تاریخ 22 خرداد 96 با ابعاد 142*71 میلیمتر به چاپ رسید. سومین مدل آن با ابعاد 156*71 میلیمتر و با 4 صفر کمرنگ در تاریخ 6 تیرماه 1401 چاپ شد.
– اسکناس 2 هزار تومانی: ابعاد اسکناس های ایران به ارزش 2 هزار تومان نیز یکسان و به اندازه 163*78 میلیمتر میباشد. در حالی که نمونه چهارم آن با ابعاد متفاوت 156*71 میلیمتر و با چهار صفر کمرنگ منتشر شد. نمونههای اسکناس 2 هزار تومانی به ترتیب در 24 اسفند 1382، 5 اسفند 1383، 30 مهر 1393 و 6 تیر ماه 1401 چاپ شدند.
– اسکناس 5 هزار تومانی: ابعاد نمونه اول و دوم این اسکناس 166*79 میلیمتر و نمونه سوم آن 156*71 میلیمتر میباشد. تاریخ انتشار آنها به ترتیب 20 اسفند 1385، 29 شهریور 1394 و 16 اسفند 1399 است.
– اسکناس 10 هزار تومانی: اولین نمونه اسکناس 10 هزار تومانی با ابعاد 166*79 میلیمتر و دومین نمونه آن با ابعاد 156*71 میلیمتر چاپ شدند. تاریخ انتشار آنها به ترتیب 31 خرداد 1389 و 15 بهمن 1399 میباشد.
بانک مرکزی به منظور تسهیل مبادلات و همچنین جلوگیری از حمل حجم زیادی از پول نقد، شروع به چاپ تراولهای ۵۰ هزار تومانی کرد. به طور کلی تراول ۵۰ هزار تومانی با تکنولوژی پیچیدهای تولید شده است که امکان جعل آن به میزان قابلتوجهی کاهش مییابد. ویژگی های امنیتی تراول ۵۰ هزار تومانی عبارت است از:
کاغذ امنیتی
در سطح کاغذ تراول 50 هزار تومانی از الیاف فلورسنتی نامرئی استفاده شده است که مانع از بازتاب نور ماورابنفش از سطح کاغذ میشود. بنابراین این کاغذ زیر نور ماورابنفش در چهار رنگ دیده میشود.
واترمارک
عدد 50 و تصویر یک پرنده به صورت سهبعدی و روشن در خمیر کاغذ چاپ شدهاند که فقط در مقابل نور قابل مشاهده هستند.
نخ امنیتی پنهان
بر روی این نخ عبارت IR IRAN نوشته شده است.
نخ امنیتی پنجرهای
این نخ به صورت هولوگرافیکی میباشد و به گونهای در کاغذ فرو رفته که فقط بخشی از آن مشخص است. البته این ویژگی های امنیتی تراول ۵۰ هزار تومانی به صورتی میباشد که وقتی تراول را در مقابل نور قرار دهید، این نخ کاملا مشخص میشود.
طرح مکمل
ارزش تراول 50 هزار تومانی به گونهای چاپ شده است که قسمتی از آن در رو و قسمتی دیگر در پشت قرار دارد. ولی این عدد در مقابل نور به صورت کامل دیده میشود.
طرح مخفی
طرح مخفی برجسته به صورتی چاپ شده است که با قرار دادن تراول در راستای چشم به صورت افقی و در مقابل نور مشخص میشود.
چاپ نامرئی
در این ویژگی های امنیتی تراول 50 هزار تومانی بخشی از تصویر یک پرنده و عدد ۵۰ با مرکب نامرئی چاپ شده است. در صورت تغییر زاویه این تصویر و عدد زیر نور ماورابنفش در طیفی از رنگهای قرمز و آبی دیده میشود.
شماره سریال
شماره سریال تراول 50 هزار تومانی با استفاده از مرکب قرمز و مشکی فلورسنت چاپ شده است و در زیر نور ماورابنفش به رنگهای طلایی و سبز مشخص میشود.
دستگاههای پول شمار ماشینهای مهمی هستند که هر کسب و کاری باید داشته باشد، به خصوص مشاغلی که پول نقد زیادی را اداره میکنند. چنین دستگاهی میتواند مبالغ هنگفتی را در عرض چند دقیقه بشمارد که باعث صرفه جویی در وقت خواهد شد. اما در بازار مدلهای مختلفی از این دستگاهها به فروش میرسد. بسته به اینکه قصد دارید باجه خود را در کجا قرار دهید، باید اندازه و وزن دستگاه را در نظر بگیرید.
بهعنوان مثال، اگر در یک فضای اداری کوچک هستید و فضای زیادی ندارید، بهتر است یک مدل جمع و جور تهیه کنید. اگر میبینید که مدام باید ماشین خود را به نقاط مختلف منتقل نمایید، بهتر است یک دستگاه شمارش سبک را انتخاب نمایید. لذا در ادامه انواع دستگاه پول شمار از ایستاده تا رومیزی و انگشتی مورد بررسی قرار گرفته تا متناسب با کسب و کار خود انتخاب هوشمندانهای داشته باشید.
انواع دستگاه پول شمار برای مشاغل مختلف
البته میتوان پول را به صورت دستی شمرد و اصالت اسکناسها را در نور بررسی کرد. با این حال، زمانی که پول زیادی در میان است و دقت 100% مورد نیاز میباشد، بهتر است به پول شمار تکیه کنید. دستگاههای پول هرگز خسته نمیشوند، پولهای تقلبی را تشخیص میدهند و حتی سادهترین مدل آن سریعتر و قابل اطمینانتر از شمارش دستی میباشد. این دستگاهها تا هفت ویژگی را بررسی و پولهای تقلبی را در کمتر از یک ثانیه شناسایی میکنند.
هنگام برنامهریزی برای خرید یک دستگاه پول شمار، میتوان از میان مجموعهای از گزینهها یکی را انتخاب کرد، اما همه شمارندههای پول برای هر کسب و کاری مناسب نیستند. مشاغل مختلف برای مدیریت کار روزانه خود به انواع مختلفی از دستگاههای شمارش پول نیاز دارند. در زیر گروههای هدف مختلف و دستگاههای شمارش وجه نقد قابل استفاده برای نیازهای آنها آورده شده است.
انواع دستگاه پول شمار برای بانکها
انواع دستگاه پول شمار در بانکهای مرکزی و تجاری مورد استفاده قرار میگیرند. بانکها از دستگاههای رومیزی و ایستاده بر روی پیشخوان در شعب و سیستمهای پشتیبان و با کارایی بالا در مراکز نقدی بزرگ استفاده میکنند. ماشین شمارش پول نیاز به پشتیبانی از فرایندهای مربوطه انجام شده توسط کارکنان شعبه دارد.
انواع دستگاه پول شمار برای شرکتهای کوچک و متوسط
شرکتهای کوچک و متوسط تقریبا از همه انواع دستگاههای شمارش پول بسته به حوزه کاری خود استفاده میکنند. طیف ماشینهای مورد استفاده این صنعت متفاوت است.
– از تجهیزات تست نقدی با فرمت مینی که فروشندگان کوچک برای بررسی احراز هویت پول استفاده میکنند.
– تا سیستمهای عملکردی در مراکز حرفهای نقدی که جریان نقدی روزانه خود را پردازش میکنند، شامل این طیف میباشند.
انواع دستگاه پول شمار برای تجارت خرده فروشی
پول شماری که در خرده فروشی مورد استفاده قرار میگیرد، دستگاههای شمارنده پول جمع و جور هستند. در مورد عملکرد دستگاههای شمارش پول نوع عملکرد متناسب با نیاز مشاغل متفاوت است. برخی از مشاغل فقط باید اسکناسها یا سکهها را از نظر اصالت بررسی کنند و برخی دیگر میخواهند درآمد روزانه خود را به صورت خودکار شمارش کنند. اندازه و دامنه عملکردهای ارائه شده توسط دستگاهها به طور کلی بر اساس مقدار پول نقد پردازش میشود.
انواع دستگاه پول شمار برای صرافیها
معمولا دستگاه پول شماری که از قابلیت شمارش ارزهای مختلف برخوردار است در صرافیها مورد استفاده قرار میگیرد. اگرچه در گذشته شمارش اسکناسها توسط انسانها انجام میشد که کاری زمانبر بود و در برخی مواقع با خطاهای بسیاری همراه میشد. اما با پیشرفت تکنولوژی و ورود این نوع از دستگاه پول شمار به دنیای دستگاههای اداری، شمارش اسکناسها در صرافیها در زمان کمتر و بدون خطا انجام میشود.
در حقیقت دستگاه پول شمار با قابلیت شمارش انواع اسکناسهای دلار، پوند و یورو شمارش اسکناسها را با دقت و سرعت بسیار بالا انجام میدهد. همچنین میتواند بهراحتی تمامی واحدهای پولی را تشخیص دهد و تفکیک کند. این دستگاه قابلیت تشخیص اسکناسهای پاره، جعلی و تقلبی را دارد. البته این نوع دستگاه اسکناس شمار در مدلهای متفاوت طراحی و تولید میشود. بنابراین افراد میتوانند با توجه به سلیقه و نیاز خود در محیط کار دستگاه مورد نظر را انتخاب کنند.
دستگاه پول شمار رومیزی
یکی دیگر از متداولترین انواع دستگاه پول شمار نوع رومیزی میباشد که در اکثر فروشگاههای زنجیرهای و حتی بانک با آن روبه رو شدهاید. انواع دستگاه شمارش پول رومیزی میتوانند پولهای کاغذی، سکه یا هر دو را بشمارند و یک سیستم شمارش سریع دارند که معمولا میتواند حدود 1000 اسکناس در دقیقه شمارش کند. البته قدرت شمارش بسته به قدرت موتور در انواع این دستگاهها متفاوت میباشد. شمارشگرهای هوشمند همچنین میتوانند پول را بر اساس ارزش پولی آن جدا کرده و پول تقلبی را شناسایی نمایند.
یکی دیگر از ویژگیهای موجود در دستگاههای شمارش پول رومیزی هوشمند، توانایی تشخیص پول تقلبی است. هنگامی که پول از طریق اسکنر عبور میکند، نور ماورای بنفش از اسکناسها عبور میکند و علائم را بررسی مینماید. اگر علامتهای صحیح روی پول نباشد، یا اگر علامتگذاریها در جای نامناسبی باشند، دستگاه میگوید که اسکناس تقلبی است.
از ویژگیهای این دستگاهها میتوان به سایز مناسب و کم اشاره کرد که جابهجایی آن را آسان کرده است. در این دستگاهها عموما شمارش اسکناس به صورت باز انجام میشود. بدین معنا که روی دستگاه پوشیده نیست و اسکناسها قابل رویت هستند.
دستگاه پول شمار ایستاده
ماشین پول شمار ایستاده از انواع دستگاه پول شمار با سرعت بالا میباشد که توان عملیاتی بالایی داشته و برای شمارش پول در حجم فوقالعاده بالا طراحی شده است. در این نوع دستگاهها شمارش اسکناسها بر خلاف انواع رومیزی به صورت بسته انجام میشود.
در این دستگاهها بعد از قرارگیری اسکناس در محفظه در آن بسته خواهد شد. این نوع شمارش پول خود از مزیت خوبی برخوردار است. زیرا مانع از ورود گرد و غبار و اشیای خارجی به داخل دستگاه خواهد شد. در نتیجه شمارش پول با کمترین خطا صورت خواهد گرفت و عمر مفید دستگاه نیز چندین برابر میگردد.
این دستگاهها دارای ویژگیهای دیگری همچون حافظه عملکرد، سنسور تشخیص پول تقلبی، انجام شمارش پول با سرعتهای مختلف و عیبیاب اتومات نیز نسبت به انواع رومیزی هستند. موتور مورد استفاده در این نوع دستگاههای اسکناس شمار یا از نوع گیربکسی یا از نوع تسمهای میباشد. البته دستگاههای دارای موتور گیربکسی دارای کیفیت و عمر طولانیتری نسبت به نوع تسمهای میباشند.
این دستگاهها مجهز به جدیدترین فناوری روز، فرایند شمارش اسکناس بدون زحمت را تسهیل کرده و به کسبوکارها اجازه میدهد از عملکرد خود بهره ببرند و درعینحال هزینههای جاری را به حداقل برسانند.
دستگاه شمارش اسکناس ایستاده برای شمارش اسکناسهای بستهبندی شده مناسب است، بنابراین روند شمارش را در بانکها سرعت میبخشد.
چنین دستگاههایی چندکاره هستند و با توابع قابل انتخاب مانند زیر به سادهسازی کار کمک میکند:
– عملکرد تایید: برای تایید تعداد مورد انتظار اسکناس.
– تابع شمارش رایگان: برای شمارش تعداد اسکناسها.
– تابع جمع: برای جمعکردن تعداد کل اسکناسها.
– عملکرد پیش تنظیم: برای از پیش تنظیم شمارنده.
دستگاه پول شمار انگشتی
ماشین پول شمار انگشتی از دیگر انواع دستگاه پول شمار و جدیدترین تکنولوژی پیشرفته در شمارش پول میباشد. این دستگاه برای کسب و کارهای کوچک و حتی استفاده در منزل مناسب است. برای چنین مقاصدی استفاده از دستگاههای بزرگ کارایی نخواهد داشت. بنابراین راهحل در یک حلقه شمارش جمع و جور نهفته شده است.
این حلقهها دارای ویژگیهایی مانند صفحه نمایش الایدی، رگههای جداکننده برگه اسکناس و اسکن اشعه مادونقرمز میباشد. برای استفاده از آن کافی است حلقه شمارش اسکناس را روی انگشت شست قرار دهید. تنها عیب این حلقههای شمارش اسکناس این است که شاید اسکناسهای کثیف و مچاله شده را نتواند بشمارد.
مقایسه دستگاههای پول شمار از لحاظ قیمت
اولین نکتهای که مردم در هنگام خرید دستگاه پول شمار باید به آن توجه کنند، قیمت دستگاه است. در واقع قیمت نقش مهمی در انتخاب این دستگاه دارد. زیرا هر چه قابلیتهای دستگاه اسکناس شمار بیشتر شود، قیمت آن افزایش پیدا میکند. بنابراین مشتریان ابتدا با در نظر گرفتن نیاز خود در کسبوکار و سپس با در نظر گرفتن میزان بودجهای که برای خرید این دستگاه دارند، میتوانند مدل مناسب را انتخاب و خریداری کنند.
علاوه بر کارایی و قابلیت دستگاه اسکناس شمار، برند و نوع آن در تعیین قیمت نهایی تاثیرگذار است. پرفروشترین برندهای دستگاه اسکناس شمار شامل پول شمار مگنر، پول شمار سایان، پول شمار پارا، پول شمار سیتک، پول شمار نیکیتا و پول شمار ای ایکس میشوند. این برندها از لحاظ قیمتی دارای مدلهای متفاوتی هستند که دستگاههای پول شمار ارزان قیمت و دستگاههای پول شمار حرفهای و گران قیمت را در بر میگیرند.
جمعبندی
امروزه به لطف پیشرفت تکنولوژی دستگاههای شمارش پول با کاراییهای مختلفی روانه بازار شدهاند. کسبوکارهای مختلف میتوانند بر اساس نیاز خود و حجم پول دریافتی از انواع گزینههای رومیزی، ایستاده و انگشتی گزینه مناسب را انتخاب نمایند. البته هرکدام از این مدلها دارای امکانات مختلفی همچون تشخیص پول تقلبی، سنسور عیبیاب، صفحهنمایش و … نیز میباشند.
در نهایت باید در انتخاب دستگاه پول شمار نوع پولی که مدیریت میکنید، نیازهای تجاری یا شخصی خود و ویژگیهایی که نیاز دارید یا میتوانید بدون آن کار خود را انجام دهید فکر کنید. باید سبک سنگین کنید که کدام ویژگی بیشتر به شما کمک خواهد کرد. با کمک متخصصان در این زمینه، میتوانید راهنماییهای بیشتری دریافت نمایید تا بفهمید چه چیزی برای شما مناسب است.
اسکناسهای ۱۰ هزارتومانی جدید با بهرهگیری از فناوریهای نوین و پیچیده چاپ میشوند و امکان جعل آنها به میزان بسیار قابلتوجهی کاهشیافته است. در این مقاله ویژگی های امنیتی اسکناس ۱۰ هزار تومانی موردبررسی قرارگرفته است.
ویژگیهای اسکناس ۱۰ هزار تومانی
اسکناسهای 10 هزار تومانی دارای مشخصات و ویژگیهای امنیتی منحصربهفرد خود میباشد که برخی از آنها به شرح زیر میباشد.
طراحی خطی
تمام نقوش چاپشده بر روی اسکناس 10 هزارتومانی بهصورت خطی طراحی و با استفاده از نرمافزارهای امنیتی چاپشده است. در نقشهای اسکناس هر خط حامل اطلاعات مربوط به خود میباشد و با رنگ خاصی نشان دادهشده است.
طراحی خطی سهبعدی (متالین)
این طراحی بهگونهای چاپشده است که در آن نقشهها بهصورت برجسته دیده میشوند.
طرح مکمل
در اسکناس 10 هزارتومانی همانند اسکناسهای دیگر، عدد ارزشی بهصورت ناقص در دو روی اسکناس چاپشدهاند. طرح مکمل در مقابل نور بهصورت کامل دیده میشود.
طرح مخفی
بر روی اسکناس 10 هزارتومانی طرحی بهصورت برجسته و مخفی چاپشده است. این طرح فقط با قرار دادن اسکناس در راستای چشم در مقابل نور به شکل تقریبا افقی، قابلمشاهده میشود.
چاپ برجسته
این مورد از ویژگی های امنیتی اسکناس 10 هزار تومانی، در سه رنگ چاپ میشود و بهآسانی با انگشتان دست قابللمس و شناسایی میباشد.
ریز نوشته (میکروپرینت)
ریز نوشته به نوشتههای بسیار ریز گفته میشود که با ابزار بزرگنمایی قابل رویت هستند و فقط بهوسیله دستگاههای چاپ امنیتی بر روی اسکناس چاپ خواهند شد.
علامت مخصوص روشندلان
معمولا در گوشه اسکناس 10 هزارتومانی علامت ویژهای مخصوص روشندلان چاپ میشود. این علامت برای تشخیص مبلغ است و با لمس آن مبلغ اسکناس بهراحتی قابلتشخیص میباشد.
واترمارک
تصویر سهبعدی از پرتره امام خمینی(ره) که بهصورت مخفی در خمیرکاغذ چاپشده است که فقط در مقابل نور قابلمشاهده میباشد.
نخ امنیتی پنجرهای بارنگ متغیر
این نخ در خمیرکاغذ فرورفته است و فقط بخشی از آن نمایان میباشد. نخ امنیتی پنجرهای در مقابل نور بهصورت کامل دیده میشود و در صورت تغییر زاویه رنگ آن در طیفی از زرد و قرمز تغییر میکند. همچنین بر روی آن عبارت لاتین CBI و تصویر بارگاه امام رضا (ع) چاپشده است.
مرکب فلورسنت
نقوشی که با مرکب فلورسنت چاپشده باشند زیر تابش اشعه ماورای بنفش، بازتاب نور شدید دارند و به رنگهای سبز و آبی فسفری تغییر خواهند کرد.
شماره سریال
در این اسکناس با استفاده از مرکب قرمز و فلورسنت شماره سریال چاپشده که زیر تابش نور ماوراءبنفش، به رنگهای طلایی مایل به زرد تغییر خواهد کرد
دستگاه سورتر اسکناس، ماشینی است که مزایای زیادی را برای هر کسب و کار ارائه میدهد. در واقع یکی از مهمترین مزایای سورتر اسکناس بالا بردن افزایش کارایی میباشد. بنابراین با افزایش کارایی در هر کسب و کاری، کارفرمایان میتوانند به راحتی هزینههای مربوط به نیروی کار را کنترل کنند. علاوه بر این، زمانی که در یک کسب و کار مرتب کردن اسکناسها به صورت خودکار انجام شود، نه تنها روند رسیدگی به پول نقد سریعتر انجام میشود، بلکه احتمال خطا به طور قابلتوجهی کاهش مییابد. از طرفی با حذف مرتب کردن اسکناسها به صورت دستی از لیست فعالیتها، پرسنل یک کسب و کار زمان بیشتری برای پرداختن به امور دیگر دارند.
دستگاه سورتر اسکناس چیست؟
دستگاه سورتر اسکناس، یک ماشین اداری است که به منظور مرتبسازی، بستهبندی و شمارش پول نقد مورداستفاده قرار میگیرد. با وجود مزایای سورتر اسکناس، از این دستگاه به طور فراوان در بانکها، موسسات مالی و صرافیها و همچنین کسب و کارهایی که با پول نقد زیاد سروکار دارند، استفاده میشود. به طور معمول دستگاههای سورتر اسکناس در اندازههای مختلف تولید میشود. دستگاه سورتر اسکناس عملکرد سادهای دارد و منجر به صرفهجویی در زمان برای پردازش پول نقد، کاهش خطاهای ناشی از شمارش و همچنین مرتبسازی و دستهبندی سریع و دقیق پول نقد میشود.
به طور کلی نحوه کار دستگاه سورتر اسکناس بسیار ساده میباشد و افراد در هر کسب و کاری میتوانند به راحتی از آن استفاده کنند. برای مرتب کردن اسکناسها با سورتر اسکناس، وجوه نقد با هر ارزشی در دستگاه قرار داده میشود و با استفاده از سنسورها اسکن و شناسایی میگردند. سپس اسکناسها با توجه به برنامهای که کاربر از پیش تنظیم کرده است، به صورت اتوماتیک مرتب خواهند شد که یک مورد دیگر از مزایای سورتر اسکناس در نظر گرفته میشود. به عبارت دیگر دستگاههای سورتر اسکناس این قابلیت را دارند که اسکناسها را به روشهای مختلفی از جمله بر اساس نام (گروهبندی بر اساس ارزش)، جهت (مرتبسازی بهصورت مشابه) یا تناسب (حذف هرگونه پول آسیبدیده) سورت کنند.
علاوه بر این ظرفیت دستگاه سورتر اسکناس، برای انجام فرایند مرتبسازی بیش از ۷۲۰ اسکناس در دقیقه اندازهگیری شده است. همچنین در قسمت ورودی این دستگاهها حداکثر ۱۰۰۰ برگه اسکناس قرار میگیرد.
مزایای سورتر اسکناس
علم و فناوری زندگی ما را ساده کرده و پیشرفتهای روز به روز فناوری به بهبود کارایی، بهرهوری و دقت کمک کرده است. دستگاه سورتر اسکناس یکی از این اختراعات میباشد که امروزه به بخش جداییناپذیر بسیاری از خرده فروشیها، موسسات مالی و هتلها تبدیل شده است.
در زیر برخی از مهمترین مزیتهای دستگاه سورتر اسکناس آورده شده است:
1. صرفه جویی در زمان
یکی از مهمترین مزایای سورتر اسکناس این است که این دستگاه میتواند اسکناسها را با سرعتی بسیار سریعتر از یک انسان بشمارد. همچنین این ماشین میتواند همزمان مقدار زیادی اسکناس را مرتب کند. این دستگاه یک بسته کامل را در عرض چند ثانیه با نتایج دقیق شمارش کرده و به ما کمک میکند در زمان صرفهجویی کنیم. هنگام شمارش یا مرتب کردن اسکناسها به صورت دستی، همیشه دامنهای برای خطا وجود دارد. بنابراین ممکن است مجبور شوید بسته اسکناس را چند بار دوباره بررسی کنید.
2. عمکرد آسان
کار با دستگاه سورتر اسکناس بسیار آسان است و این مورد نیز یکی دیگر از مزایای سورتر اسکناس در نظر گرفته میشود. این ماشینها با یک سیستم خودکار عرضه میشوند و میدانند چه زمانی باید شروع و متوقف شوند. هنگامی که اسکناسها به درستی قرار گرفته باشند، دستگاه به طور خودکار شروع به سورت کردن اسکناسها میکند. رابط کاربر پسند و عملکردهای ساده باعث شده است که این مورد در بسیاری از مکانها، به ویژه موسسات مالی مانند بانکها محبوب شود.
3. تشخیص اسکناسهای جعلی
اکثر دستگاههای سورتر اسکناس دارای قابلیتی هستند که میتوانند اسکناسهای تقلبی را شناسایی کنند. این دستگاهها در صورتی که اسکناسی پاره، جعلی یا غیرقابل استفاده تشخیص دهد، به قسمت اسکناسهای نامعتبر هدایت میکند. این ویژگی به عنوان یکی از مزایای سورتر اسکناس یکی از دلایل مهمی است که این روزها کاربرد دستگاه سورتر اسکناس را بالا برده است. شناسایی اسکناسهای جعلی و غیرقابل استفاده به صورت دستی به خودی خود یک وظیفه دشوار میباشد و ممکن است متحمل خطاهای بسیار شود. از آنجا که انتشار اسکناسهای جعلی اثرات نامطلوبی بر اقتصاد و شهرت یک تجارت دارد، موسسات استفاده از دستگاه سورتر اسکناس را برای جلوگیری از ضررهای بزرگ مفید میدانند.
4. دقت
دستگاههای سورتر اسکناس نه تنها در زمان صرفهجویی میکنند، بلکه بسیار دقیق هستند و احتمال اشتباه آن تقریبا صفر میباشد. در واقع یکی از مزایای سورتر اسکناس این است که این دستگاه هنگام شمارش و مرتب کردن اسکناسها آنها را جدا کرده و اسکن میکند و میشمارد. حتی اگر دو اسکناس در یک بسته به هم چسبیده باشد، در حین مرتب کردن این دستگاه آنها را از هم جدا میکند و نتیجه بسیار دقیقی ارائه میدهد.
5. هوشمند بودن
نسل فعلی دستگاههای سورتر اسکناس نه تنها شیک به نظر میرسد، بلکه هوشمند نیز هستند. این روزها بسیاری از این نمونه دستگاهها چندین کار از جمله شمردن اسکناسها، مرتب کردن آنها و تشخیص اسکناس جعلی از اصل را به طور همزمان انجام میدهند. این روش به صرفهجویی در زمان بیشتر کمک میکند.
مزایای دیگر دستگاه سورتر اسکناس
از مزایای سورتر اسکناس میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
– این دستگاه به تکنولوژی شناسایی پارگی لبه اسکناس مجهز میباشد.
– همچنین دستگاه سورتر اسکناس به تکنولوژیهای CIS (اسکن تصویر تماسی) و OCR (تشخیص ویژگیهای نوری) که قابلیت اسکن و ثبت تصاویر هر دو طرف اسکناس را به همراه شماره سریال آنها با وضوح بالا مجهز شده است.
– به منظور تمیز کردن دستگاه و همچنین در صورت گیر کردن اسکناس در آن، امکان دسترسی آسان و فوری به نقاله پول وجود دارد.
– یکی دیگر از مزایای سورتر اسکناس این است که با استفاده از پلتفرم Windows Embedded و یک صفحه نمایشگر 5 اینچ لمسی امکان کاربری آسان و حرفهای را برای کاربر فراهم میکند.
– دستگاه سورتر اسکناس با بهرهگیری از تکنولوژی جامع و تخصصی بانکی میتواند اسکناسهای کثیف، لکهدار، چسب زده، پاره، تا شده و مهمتر از همه تقلبی را شناسایی کند. در واقع دستگاه سورتر با استفاده از این تکنولوژی قابلیت آنالیز تمام اسکناسها را در 10 سطح مختلف از جمله آنالیز تصویر نور مرئی، آنالیز تصویر مادون قرمز، آنالیز تصاویر نامرئی، آنالیز نور ماوراء بنفش، آنالیز جوهر مغناطیسی، تعیین ضخامت اسکناس، اسکن دو طرفه اسکناس دارد.
– یکی دیگر از مزایای سورتر اسکناس، این است که دارای برنامههای متنوع برای مرتبسازی اسکناسها میباشد.
– مزیت دیگری که دستگاه سورتر اسکناس دارد، این است که میتواند در عرض یک ثانیه ۱۲ اسکناس را اسکن کرده و شمار سریال آنها را به طور اتوماتیک ثبت کند.
– با وجود طرح نوآورانه ضد الکتریسته ساکن در دستگاه سورتر اسکناس، امکان از بین رفتن الکتریسته ساکن رو اسکناسها از بین میرود. در نتیجه این دستگاهها معمولا قابلیت کار با اسکناسهای پلیمری را دارند.
خرید دستگاه سورتر اسکناس با قیمت مناسب
اگر بهدنبال خرید یک دستگاه سورتر اسکناس با قیمت مناسب هستید، مجموعه پارا صنعت یکی از گزینههای برتر است. این شرکت با سابقهای قابل توجهی در زمینه تجهیزات مالی و بانکی دارد، دستگاههای سورتر اسکناس با کیفیت بالا و عملکرد قویای را ارائه میدهد.
دستگاههای سورتر اسکناس این شرکت با تکنولوژی پیشرفتهای طراحی شدهاند که امکان تشخیص و جداسازی اسکناسها با سرعت بالا و دقت فوقالعاده را فراهم میکنند. این دستگاهها دارای قابلیتهای متعددی همچون شمارش دقیق، جداسازی اسکناسهای سالم و معیوب و دستهبندی بر اساس ارزش هر اسکناس هستند.
با توجهبه کیفیت و اعتمادسازی محصولات پارا صنعت، خرید دستگاه سورتر اسکناس از این مجموعه، انتخابی هوشمندانه و اقتصادی برای نیازهای مالی و تجاری شما خواهد بود.
جمعبندی
در این مقاله بر آن بودیم تا شما را با دستگاه سورتر اسکناس آشنا نمائیم. دستگاه سورتر اسکناس کاربرد فراوانی در خزانهداری بانکها و موسسات مالی– اعتباری و کسب و کارهای بزرگ دارد. این دستگاه معمولا به منظور افزایش سرعت و دقت پردازش پول نقد استفاده میشود که باعث کاهش خطای انسانی نیز میگردد. همچنین از دیگر مزایای سورتر اسکناس میتوان به مرتبسازی سریع اسکناسها و صرفهجویی در زمان لازم برای مرتبسازی پول نقد، اشاره کرد.
به طور معمول کسب و کارهایی که با حجم زیادی از پول نقد سر و کار دارند، برای شمارش اسکناسها از دستگاه پول شمار استفاده میکنند. انواع متنوعی از دستگاههای پول شمار، خدمات متفاوتی همچون دستهبندی و شناسایی اسکناس تقلبی، سرعت بخشیدن به روند شمارش، کاهش خطاها و صرفهجویی در هزینه ارائه میدهند. در ادامه طرز کار دستگاه پول شمار شرح داده شده است.
نحوه شمارش پول توسط دستگاه پول شمار
به طور کلی نحوه کار پول شمار برای بسیاری از افراد ناشناخته و شگفت انگیز میباشد. از طرفی دقت و سرعت مبنای کار دستگاههای پول شمار است.
با قرار دادن دستهای از اسکناسها در داخل مخزن اسکناس دستگاه پول شمار، پایینترین اسکناس در این دسته باعث فعال شدن حسگر دستگاه میشود. همچنین حسگر باعث میگردد چرخنده پول شمار دستگاه شروع به کار کند. در این مرحله با حرکت اسکناسها جریان هوا بین آنها ایجاد میگردد که از چسبیدن اسکناسها به هم جلوگیری میشود. در واقع حرکت این غلتک همانند فوت کردن لا به لای یک دسته اسکناس عمل میکند. بنابراین طرز کار دستگاه پول شمار بدین صورت است که با ورق زدن سریع دسته اسکناسهای داخل دستگاه پول شمار، فرایند شمارش آنها آسانتر و بدون خطا انجام خواهد شد.
سپس اسکناسها به طور متوالی از رو به روی چشمی لیزری حرکت میکنند. در این قسمت از دستگاه فلنجهای اصطکاکی نصب شده مانع از عبور چند اسکناس به طور همزمان میشود. با برخورد چشمی لیزری به لبههای هر اسکناس، دستگاه تعداد برخورد لیزر با لبهها ثبت کرده و به عنوان تعداد اسکناسها نمایش میدهد. نکته قابل توجه در عملکرد دستگاه پول شمار این است که تمام این عملیات در کمتر از هزارم ثانیه انجام میشود. بنابراین یک دستگاه پول شمار به طور میانگین قابلیت شمارش 1000 اسکناس را در یک ثانیه دارد.
موارد استفاده از دستگاه پول شمار
دستگاههای اسکناس شمار، ابزاری چندکاره هستند که در حوزههای مختلف به کار میروند. در ادامه، به برخی از موارد استفاده این دستگاهها اشاره میشود:
1. در مؤسسات بانکی و مالی
دستگاههای اسکناس شمار بانکها، برای شمارش و تشخیص اسکناسها از اهمیت بسیاری برخوردارند. این ابزارها کمک میکنند تا عملیات مالی سریعتر و دقیقتر انجام شود.
2. در بیمارستانها
در بخش مالی بیمارستانها، دستگاههای اسکناس شمار به کمک مدیریت مالی و شمارش درآمدها و هزینهها میآیند.
3. مدارس و کالجها
در محیطهای آموزشی نیز دستگاههای اسکناس شمار بهمنظور مدیریت مالی و شمارش اسکناسهایی که بهعنوان شهریه یا هزینههای مختلف پرداخت میشوند، استفاده میشوند.
4. مراکز خرید
در فروشگاهها و مراکز خرید، اسکناس شمارها برای شمارش و جمعآوری درآمد نقدی به کار میروند. این ابزارها به تسهیل عملیات مالی و کاهش خطاها کمک میکنند.
5. هتلها و رستورانها
دستگاههای اسکناس شمار، در صنعت و مشاغل خدماتی نیز به کار میروند. در هتلها و رستورانها، این ابزارها بهمنظور پرداختهای نقدی و شمارش درآمدها مورد استفاده قرار میگیرند.
انجام دستی فرایندهای مدیریت پول نقد میتواند زمان بر و بیاثر باشد. در این موارد ناامیدی کاملا قابل درک است. در انجام کارهای مدیریت پول نقد بهصورت دستی خطر خطا و زمان صرف شده بسیار بیشتر میباشد و در نتیجه تاثیر منفی بر درآمد خواهد داشت. خوشبختانه، سورتر اسکناس میتواند بهعنوان راه حلی برای تکمیل کارآمد فرایندهای شمارش و مرتبسازی پول نقد شما عمل کند. اما آیا میدانید دستگاه سورتر پول چیست؟ چگونه این دستگاه میتواند باعث کاهش خطا وصرفه جویی در زمان شود؟ پس ادامه این مطلب را دنبال نمایید.
سورتر پول چه نوع دستگاهی است؟
به عبارت سادهتر، دستگاه سورتر پول برای مرتبسازی، بستهبندی و شمارش پول نقد استفاده میشود. این ماشینها عمدتا در صنایعی استفاده میشوند که مقادیر زیادی پول نقد را مدیریت میکنند، مانند بانکها، پارکهای موضوعی بزرگ و خدمات حملونقل.
بااینحال این ماشینها در اندازههای مختلف و برای نیازهای مختلف تجاری ارائه میشوند. این دستگاه با عملکرد آسان باعث صرفهجویی در زمان برای پردازش پول نقد، کاهش خطاهای ناشی از شمارش، مرتبسازی، و دستهبندی پول نقد خواهند شد.
دستگاه سورتر پول چگونه کار میکند؟
استفاده از دستگاه سورتر پول برای هر تجارتی آسان است. وجه نقد با هر ارزشی در دستگاه قرار میگیرد و در دستگاه شناسایی، احراز هویت و بر اساس مشخصات شما مرتب میشود.
سورترهای اسکناس این توانایی را دارند که وجه نقد شما را به روشهای مختلفی مرتب کنند. بهعنوانمثال، پول نقد را میتوان بر اساس نام (گروهبندی بر اساس ارزش)، جهت (مرتبسازی بهصورت مشابه) یا تناسب (حذف هرگونه پول آسیبدیده) مرتب کرد.
این ماشینها با اندازهها و تواناییهای مختلف میتوانند بیش از 720 اسکناس در دقیقه را مرتب و پردازش و اسکناسها را به طور منظم جمع کنند. در این دستگاهها حداکثر 1000 برگه اسکناس میتواند وارد شود.
هر دستگاه سورتر پول به یک آشکارساز تقلبی مجهز است و همین امر نیز باعث شناسایی و عدمپذیرش پول تقلبی خواهد شد. ازآنجاییکه جعلکنندگان دائما راههای جدیدی برای ایجاد پول های غیرقانونی پیدا میکنند، این ویژگی برای تجارت شما اهمیت فزایندهای پیدا میکند.
مزیت استفاده از دستگاه سورتر پول
ماشینهای سورتر مزایای زیادی برای مشاغل دارند. مزیت اصلی آن افزایش کارایی است. به نوبه خود، افزایش بهرهوری میتواند به شما در کنترل هزینههای نیروی کار کمک کند. وقتی تیم شما میتواند کارهایی مانند مرتبسازی صورتحساب را خودکار کند، میتواند تعداد خطاهای ایجاد شده را کاهش و روند رسیدگی به پول نقد را سرعت بخشد. با حذف این کار از لیست آنها، آنها آزاد خواهند بود تا توجه خود را به مشاغل دیگر معطوف نمایند. اگر کارایی کافی در فرایند رسیدگی به پول نقد ایجاد کنید، حتی ممکن است بتوانید ساعات کاری را کاهش و در غیر این صورت هزینههای نیروی کار مرتبط با این وظایف را ساده کنید.
با پیشرفت جامعه، در حال حاضر بسیاری از کسبوکارها دارای یک پولشمار برای تسهیل استفاده مالی روزانه هستند. اگر برای مدت طولانی از دستگاه پولشمار استفاده شود، لایهای از گردوغبار در داخل و خارج دستگاه جمع میشود. بنابراین تمیز کردن دستگاه پول شمار چگونه است؟
نحوه تمیز کردن دستگاه پول شمار
اولازهمه، ابزارهایی که باید استفاده کنید عبارتاند از یک برس کوچک، یک پیچگوشتی و یک چاقوی کوچک. ابتدا درب آن را باز نمایید. میتوانید آن را بهراحتی و با نیروی کم باز کنید تا آسیبی به آن وارد نشود. در ابتدا گردوغبار روی درایو را با استفاده از برس تمیز کرده (گردوغبار زیاد روی درایو سرعت انتقال را کاهش میدهد). در مرحله بعد دستگاه را روشن و انگشت خود را در مقابل چراغ سنسور قرار دهید تا چرخ محرک به چرخش خود ادامه دهد و گردوغبار روی درایو بهراحتی با اصطکاک پاک شود.
سر مغناطیسی مادونقرمز باید مرتبا تمیز شود تا از پوشاندن گردوغبار روی چشم مادونقرمز و ایجاد تایید نادرست اسکناس جلوگیری شود. سپس صفحه آزادکردن اسکناس را تمیز نمایید. زیرا اسکناسها شروع به تماس با گردوغبار روی خروجی اسکناس میکنند، بنابراین به تمیزکردن این ناحیه نیز توجه کنید. بعضی از شمارندههای اسکناس نیازی به باز کردن صفحه آزادکردن اسکناس ندارند، فقط آن را بیرون بکشید.
زمان تمیز کردن دستگاه پول شمار
تمیز کردن دستگاه پول شمار به طور منظم، برای اطمینان از شمارش بهینه و تشخیص تقلبی بودن اسکناس ضروری میباشد. اسکناسها ممکن است حاوی گردوغبار یا خاک باشند و این باعث میشود در حین شمارش اسکناس در ناحیه حسگر فرود آید. بنابراین هنگامی که حسگرها (تا حدی) توسط گردوغبار یا خاک مسدود شوند، منجر به خطاهای شمارش یا عدم شناسایی اسکناسهای اصلی میگردد.
بعد از هر بار استفاده باید دستگاه خود را تمیز کنید، اما نیازی به تمیزکردن کامل بهدفعات زیاد ندارید. در حالت ایدهآل، باید حداقل هفتهای یکبار داخل دستگاه را تمیز نمایید. اگر به طور مکرر از دستگاه استفاده میکنید، باید یک یا دو بار در هفته یک تمیزکردن کامل انجام دهید.
اگرچه امروزه کارتهای بانکی و امکان پرداخت غیر نقدی در حال گسترش هستند. اما شمارش و جابجایی پول نقد از اهمیت بالایی برخوردار است. همچنین به دلیل نیاز مشاغل مختلف برای شمارش پول، دستگاههای پول شمار متنوعی در بازار موجود میباشد. این دستگاهها درسه مدل اسکناس شمار رومیزی، ایستاده و انگشتی وجود دارد. ما در این مقاله به معرفی مدل اسکناس شمار انگشتی میپردازیم.
معرفی دستگاه اسکناس شمار انگشتی
در حقیقت جدیدترین نسل دستگاههای اسکناس شمار، نمونه انگشتی آن میباشد که همچنین با نام حلقه پول شمار شناخته شده است. این دستگاه کوچک عموما برای استفاده شخصی مناسب میباشد. این دستگاه اسکناس شمار یک صفحه ال ای دی کوچک دارد، که تعداد اسکناسها را در حین شمارش نشان میدهد. این یک حلقه کوچک است که به مردم کمک میکند تا با استفاده از روش اسکن IR، پول نقد را به راحتی و به درستی با دست شمارش کنند.
مزایا دستگاه اسکناس شمار انگشتی
پول شمار انگشتی، دستگاه بسیار کوچک و پیشرفتهای است. از طرفی نحوه کار کردن با این دستگاه بسیار آسان میباشد و استفاده از آن حس شمارش پول با دست به روش قدیمی و مرسوم را به افراد میدهد. در واقع پول شمار انگشتی با بهرهگیری از امواج مادون قرمز عملکرد شمارش پولها را انجام میدهد. نحوه استفاده از این دستگاه نیز بدین صورت است که مانند یک انگشتر در انگشت قرار میگیرد و دارای یک صفحه نمایش است که تعداد اسکناسها را نشان میدهد.
به طورکلی قیمت دستگاه اسکناس شمار انگشتی نسبت به قیمت دیگر انواع پول شمارها بسیار ارزانتر است. بااینحال امکانات کمتری نیز نسبت به پول شماری رومیزی و ایستاده ارائه میدهد. بنابراین خرید دستگاه اسکناس شمار انگشتی به افرادی که روزانه حجم زیادی از پول را برای شمارش دارند، توصیه نمیشود.
پول نقش بسیار مهمی در زندگی همه انسانها دارد، ولی شاید کمتر کسی به تاریخچه پیدایش آن فکر کرده باشد. آیا تا به حال به این فکر کردهاید پولی که به دست میآورید، چگونه تولید و چاپ میشود؟. آیا میخواهید بدانید مردم ایران چه زمانی برای اولینبار از پول استفاده کردند؟. یا اینکه چه کسی پول را برای اولین بار تولید کرد و چه کسی دستور به چاپ آن داد؟. ممکن است بخواهید فرآیند ساخت این اوراق و سکههای ارزشمند را که نقش اساسی در زندگی امروز ما ایفا میکنند، بدانید. ما در این مطلب، به تاریخچه چاپ پول در ایران خواهیم پرداخت. بدین منظور، از نقطه اول پیدایش آن در دوران باستان شروع میکنیم و به بررسی تغییر و تحولات آن تا زمان حال حاضر میپردازیم.
تاریخچه چاپ پول در ایران دوران باستان
تاریخ چاپ پول در کشور ایران به زمانهای دور باز میگردد. از زمان کشف طلا و نقره، بازرگانان شروع به مبادله سکه کردند و سپس پول کاغذی ایجاد شد. پول در آن روزها روی آجرهای خشک شده، پوست آهو و چرم چاپ میشد.
تاریخچه چاپ پول در ایران به حدود 750 سال پیش باز میگردد. اولین اسکناس ایران در زمان گیخاتو چاپ شد که به دلیل ارتباط گسترده ایران در دوران ایلخانان با چین بود. در زمان گیخاتوخان (ایلخان مغول)، ایران نیز مانند چین، پول کاغذی به نام چاو چاپ میکرد. حاکمان مغول سلسله “یوان” چین، دو دهه میشد که از پول کاغذی در کشور خود استفاده میکردند. ارزش اسمی اسکناس در آن زمان، از نیم تا 10 درهم متغیر بود. علاوه بر چاو، اسکناسهای دیگری نیز برای مدتی در شهرهای دیگر ایران مورد استفاده قرار گرفتند و سپس از چرخه خارج شدند. این اسکناسها را «شهر روا» مینامیدند که به معنای چیزی بود که در شهرها استفاده میشد.
به دستور گیخاتوخان، کار تهیه پول کاغذی به نام چاو در تبریز و در محلی به نام چاوخانه آغاز شد. چهار ماه بعد در سراسر قلمرو این خان، چاو جایگزین سکههای طلا و نقره گشت و تبدیل به واحد پول شد. این کار به دستور مغول خان بزرگ که در خان بلیغ پکن زندگی میکرد، انجام گردید.
قبل از چاپ اولین اسکناس امروزی توسط بانک شاهنشاهی، نوعی کارت اعتباری به نام بیجک توسط دلالان پول صادر میشد. این کارت اعباری در واقع رسید مبلغی بود که دلالان پول از صاحبان بیجک گرفته بودند. اعتبار بیجک به اعتبار فروشنده پولی که آن را صادر کرده بود، بستگی داشت.
تاریخچه چاپ پول در ایران به شکل امروزی
با تأسیس بانک شاهنشاهی ایران در سال 1889، ایران شروع به استفاده سیستماتیک از پول کاغذی کرد. با پایان یافتن سلسله قاجار در دهه 1920، ایران در حال گذار به یک سیستم پولی مدرن بود.
بانک ملی از سال 1359 مسئولیت چاپ پول را بر عهده داشت. قبل از انقلاب و حدود سال 1362 تمام اسکناسهای مورد استفاده در ایران، در اروپا تولید میشدند. در همان سالها کارخانه چاپ اسکناس توسط بانک مرکزی راهاندازی شد و مسئولیت چاپ اسکناس در سال 1367 به کارخانه تولید اسکناس واگذار گردید.
در سال 1367 دو خط تولید دیگر به آن اضافه و سپس تمام پولهای کاغذی ایران در داخل کشور چاپ شدند. با توجه به واردات كاغذهاي لازم در سال 1368، ايده احداث كارخانه توليد پول كاغذي موردتوجه قرار گرفت. بهره برداري از پروژه آن در سال 1376 آغاز شد و در نهايت در سال 1381 اين پروژه به بهره برداري رسيد. هم اكنون نیز تمام مراحل چاپ پول در ايران انجام میشود.
اسکناسهای بعد از انقلاب اسلامی ایران
اگر تا به حال سکههای دوران پهلوی را دیده باشید، میتوانید تفاوت پول قبل و بعد از انقلاب را تشخیص دهید. پس از رحلت امام خمینی (ره)، مجموعهای از اسکناسهای طراحی شده با تصویر ایشان منتشر شدند. از آن زمان تاکنون هیچ تغییری در آنها اعمال نشده است، فقط برخی تغییرات در پشت اسکناسها اعمال شدهاند. به عنوان مثال، اگر اسکناسهای 5000 ریالی و 50000 ریالی امروزی را با اسکناسهای دهه 90 مقایسه کنید، متوجه تغییراتی خواهید شد. از سال 1383 سکههای 50 ریالی و 100 ریالی و در سال 1387 سکههای 250 و 500 و 100 ریالی و در سال 1389 سکههای 2000 و 5000 ریالی روانه بازار شدند. تعدادی از آنها در حال حاضر نیز موجود هستند.
کارخانه چاپ پول ایران
کارخانه چاپ پول به ضرابخانه نیز معروف است. ضرابخانه یکی از سازمانهای امنیتی ایران محسوب میشود. شاید نام محله جاده دوشاخ ضرابخانه تهران را شنیده باشید. این مکان از قدیمالایام مقر ساخت سکه و چاپ اسکناس بوده و در تاریخچه چاپ پول در ایران مکانی معروف است. از آنجایی که این منطقه امنیتی محسوب میشود، ورود به آن کار آسانی نیست. حتی کارکنان این کارخانه با رعایت تمامی پروتکلهای ایمنی قبل از ورود، تمام وسایل خود را به نگهبانان تحویل میدهند. این کارخانه در حال حاضر در پاسداران تهران واقع شده است.
فرآیند چاپ پول کاغذی در ایران
شاید تعجب کنید اگر بدانید که دستگاههای چاپ پول در ایران مانند دستگاههای چاپ کتاب هستند. البته کشورهای پیشرفته از ماشینآلات پیشرفتهتری برای تولید پول استفاده میکنند.
در ابتدا اولین طرح اسکناسها در کامپیوتر ساخته میشود. کامپیوتر به دستگاه چاپگر پول متصل خواهد شد و طرح را برای آن ارسال میکند. سپس کاغذهای مخصوص پول قبل از شروع فرآیند چاپ در دستگاه قرار میگیرند. معمولا هر کاغذ میتواند شامل 24 قطعه اسکناس باشد. بنابراین تعداد اوراق با توجه به نیاز به اسکناس تعیین میشود. هر یک از چاپگرها قادر به چاپ 50 هزار قطعه در هر روز هستند. یعنی روزانه یک میلیون و 200 هزار قطعه اسکناس چاپ میشود.
شاید متوجه اسکناسهای طرحهای جدید شده باشید. اسکناسهای 20 تومانی، 10 تومانی و 500 تومانی قدیمی دیگر چاپ نمیشوند و اسکناس نو در بازار موجود است. زمانی که دولت تصمیم به طراحی پول جدید میگیرد، طراحان گرافیک و مهندسان آن را با نرم افزار خاصی طراحی میکنند و طرح جدید برای چاپخانه ارسال میشود. در نهایت، وقتی پول چاپ خواهد شد و پس شروع به گذاشتن آن در قفسههای مخصوص میکنند. هر قفسه میتواند 10 هزار اسکناس را در خود جای دهد. پس از اتمام مراحل چاپ پول، تمامی اسکناسها با خودروهای مخصوص به سازمان خزانهداری ارسال میشوند.
چه کسی دستور چاپ پول در ایران را میدهد؟
بر اساس نیاز بازار، دولت به مجلس دستور چاپ پول میدهد. مجلس پس از تایید، دستور آن را به بانک مرکزی و ضرابخانه ابلاغ خواهد کرد. اگر ضرابخانه یا بانک مرکزی مستقل یا بدون دستور سایر سازمانها عمل کنند، تورم و رکود اقتصادی رخ میدهد.
تاریخچه چاپ پول در ایران و چالشها
در چندین سال گذشته، با افزایش نرخ تورم و افت ارزش پول ملی، چاپ و استفاده از انواع چکهای بانکی در کشور به شدت رواج یافته است. چکهای بانکی با عنوان “ایرانچک” بهعنوان یک وسیله پرکاربرد در بازار پولی و بانکی بهکار گرفته شدهاند. این چکها با رقم ۵۰۰ هزار و یک میلیون ریال چاپ و در گردش قرار میگیرند.
در سال ۱۳۸۵، تعداد اسکناسهای در گردش در کشور به 7 میلیارد و ۳۰۰ میلیون برگ رسید و به ازای هر شهروند ایرانی، میانگین ۱۰۰ برگ اسکناس وجود داشت. برای جمعآوری، تعویض و از بین بردن اسکناسهای فرسوده، متوسط هزینه سالانه برآوردشده حدود ۱۲۰ میلیارد ریال است.
با پیشرفت و گسترش نظام بانکداری الکترونیکی و انتشار کارتهای بانکی الکترونیکی، استفاده از اسکناس پول در نظام اقتصادی و مبادلات مالی بهدنبال از دستدادن جایگاه و اهمیت خود است که همین موضوع بهعنوان یکی از بزرگترین چالشهای این حوزه مطرح میشود.
جمعبندی
در قدیم به جای استفاده از پول، فرآیندی به نام دادوستد وجود داشت. بعدها پول جایگزین دادوستد شد و در معاملات نقش مهمی پیدا کرد. تاریخچه چاپ پول در ایران به زمان ایلخانان و به زمان سلطنت گیخاتوخان مربوط میشود. در آن زمان اسکناس که چاو نامیده میشد، برای اولینبار در شهر تبریز در مکانی به نام چاوخانه چاپ شد. در سال 1889 ایران شروع به استفاده از اسکناس به شکل امروزی کرد. ابتدا بانک ملی اسکناس مورد نیاز را چاپ میکرد. پس از تاسیس بانک مرکزی، حق چاپ اسکناس بر عهده این بانک قرار گرفت. اکنون نیز اسکناس مورد نیاز را بانک مرکزی چاپ میکند.
تا قبل از سال 1362 ایران اسکناسهای خود را به کشورهای خارجی مانند انگلستان سفارش میداد. اما در حال حاضر در این زمینه به خودکفایی رسیده است.