بردهای الکترونیکی مکانیسمهایی هستند که از اتصال عناصر مدار؛ مانند مقاومتها، دیودها، ترانزیستورها، خازنها و سلفها به یکدیگر تشکیل میشوند. آنها در ساختار دستگاههای الکترونیکی نقش دارند. یک دستگاه الکترونیکی میتواند حاوی بردهای الکترونیکی زیادی باشد. در زیر، مهمترین اجزای برد الکترونیکی مورد بررسی قرار گرفته شدهاند.
معرفی اجزای برد الکترونیکی
همه دستگاههای الکترونیکی از قطعات مختلفی تشکیل شدهاند. این قطعات با هم کار میکنند تا جریان و ولتاژ را تغییر دهند و اثر مورد نظر را ایجاد کنند. بردهای الکترونیکی بهعنوان ستون فشردهای عمل میکنند که همه چیز را متصل نگه میدارند و به راحتی قابل استفاده هستند.
در سادهترین شکل، برد الکترونیکی یک تخته پلاستیکی است که با شیشه تقویت شده است. به این تخته، خطوط و پدهای مسی متصل شدهاند که از یک لایه مسی بریده شدهاند. این خطوط مسی (که بهعنوان ردیاب شناخته میشوند) به بار الکتریکی اجازه میدهند از طریق برد جریان یابد و به اجزای مختلفی که به طور سیستماتیک روی آنها قرار دارند، نیرو دهد.
در بالای لایه مس، ماسک لحیمکاری قرار دارد. ماسک لحیمکاری، برد الکترونیکی را به رنگ سبز قابل تشخیص تبدیل میکند. این کار مس را از هر قسمت فلزی که ممکن است تصادفا با آن تماس پیدا کند، عایق خواهد کرد. با این حال، بخشهایی از فلز در معرض دید باقی میمانند تا بتوان آنها را به برد لحیم کرد. یک صفحه بالای ماسک لحیم نیز مینشیند. روی آن، حروف و اعداد ترسیم شدهاند که مونتاژ برد الکترونیکی را برای مهندسان آسانتر میکنند.
تابلوهای مدار
از جمله مهمترین اجزای برد الکترونیکی تابلوی مدار است. تابلوهای مدار دارای انواع مختلفی هستند و هر کدام، الزامات مونتاژ خاص خود را دارند؛ بنابراین، انتخاب آنها بر اساس نوع پروژه انجام میشود. همچنین این قطعه، قیمت و وزن محصول نهایی شما را تعیین میکند.
مقاومت برد الکترونیکی (مقدار ثابت)
مقاومتها یکی از سادهترین و پرکاربردترین اجزای برد الکترونیکی هستند. به علاوه، آنها اجزای غیرفعال دو ترمینالی میباشند که در درجه اول برای کاهش جریان مدار از آنها استفاده میکنیم. علاوه بر این، آنها در مواد، مقادیر و اندازههای مختلف وجود دارند. مقدار مقاومت الکتریکی یک مقاومت را با استفاده از اهم اندازهگیری میکنند.
معمولا میتوانید مقدار مقاومت را با کدهای رنگی و برچسبهای مقاومت شناسایی کنید. علامت مقاومتها، R است. علاوه بر این، رایجترین نوع مقاومت، مقاومت با مقدار ثابت میباشد. با این حال، مقاومتهای متغیر نیز در دسترس هستند.
مقاومتهای متغیر
مقاومتهای متغیر به شما امکان میدهند مقدار یا قدرت مقاومت خود را به صورت دستی تغییر دهید. علاوه بر این، آنها معمولا با یک صفحه یا کشویی ارائه میشوند که میتوانید از آن برای کنترل میزان مقاومت استفاده کنید. با این وجود، رایجترین انواع مقاومتهای متغیر عبارتاند از:
– پتانسیومترها
– رئوستات ها
– مقاومتهای دیجیتال
علامت یک مقاومت متغیر میتواند RV، VR یا فقط R باشد.
خازن برد الکترونیکی
خازن از دیگر اجزای برد الکترونیکی است که به طور موقت، انرژی الکتریکی را ذخیره میکند. سپس در زمانی که هر بخشی از مدار به آن نیاز داشته باشد، این بار را پراکنده میکند. خازنها مانند مقاومتها، قطعات الکترونیکی غیرفعال دو ترمینالی هستند. شما به راحتی میتوانید آنها را با توجه به شکل طبل مانند آنها، شناسایی کنید. علاوه بر این، آنها در کدهای رنگی مختلف عرضه میشوند. برای اندازهگیری مقدار خازن از ظرفیت خازن استفاده میکنند. علامت خازن، حرف C است.
این قطعه در انواع مختلفی وجود دارد که رایجترین آنها، دیسک الکترولیتی و سرامیکی است. ظرفیت یک جزء معمولا بر حسب میکروفاراد (µF) اندازهگیری میشود.
ترانزیستور برد الکترونیکی
ترانزیستور یک نیمه هادی چند ترمینالی (اغلب سه ترمینالی) است که سیگنالهای الکتریکی و جریان الکتریکی را تقویت یا کاهش میدهد. سه نوع اصلی ترانزیستور وجود دارد:
– اتصال دوقطبی (BJT)
– اثر میدانی (FETs)
– دوقطبی گیت عایق (IGBT)
رایجترین ترانزیستور، نوع پیوند دوقطبی است. بیشتر افراد اغلب ترانزیستورها را با مقاومت اشتباه میگیرند. اگرچه کارکردهای آنها همپوشانی دارند، اما اهداف متفاوتی را دنبال میکنند. معمولا از ترانزیستورها بهعنوان سوئیچهای الکترونیکی استفاده میشود. حرف T علامت ترانزیستور در شماتیک الکترونیکی است.
سلف برد الکترونیکی
سلفها که با نام القاگر نیز در بین اجزای برد الکترونیکی شناخته شده هستند، عملکردی مشابه خازنها دارند. در مجاورت آنها اجزای منفعل دو ترمینالی قرار دارند که بار الکتریکی را در یک میدان مغناطیسی ذخیره میکنند.
در درجه اول به دلیل ظاهری که خازن دارد، بیشتر افراد آن را با عنوان سیم پیچ، چوک یا راکتور میشناسند. سلفها معمولا شامل یک سیم پیچشده به یک سیمپیچ هستند. در نتیجه، آنها یکی از متمایزترین اجزای برد الکترونیکی محسوب میشوند و به راحتی قابل شناسایی خواهند بود. علامت یک سلف در نمودار مدار، L است.
دیود برد الکترونیکی
دیودها از دیگر اجزای برد الکترونیکی هستند که اجازه میدهند جریان الکتریکی تنها در یک جهت جریان یابد. هر دیود دارای دو ترمینال به نامهای آند و کاتد است. هنگامی که آند با ولتاژ مثبت و کاتد با ولتاژ منفی شارژ میشود، جریان الکتریکی میتواند جریان یابد. دیود با معکوس کردن این ولتاژها از عبور جریان جلوگیری خواهد کرد. انواع مختلفی از دیودهای مختلف در بازار وجود دارند؛ رایجترین دیودها عبارتاند از:
– ساطع نور
– زنر
– لیزر
– بهمنی
– شاتکی
– فتودیود
– دیود اتصال PN
هر دیود هدف و عملکرد خاص خود را دارد. بهعنوان مثال، برخی از دیودها ممکن است بهعنوان یک کلید الکترومغناطیسی (اتصالات PN) عمل کنند. در حالی که برخی دیگر بهعنوان منبع نور (LED) عمل مینمایند. بر این اساس، ما دیودهای مختلف را با استفاده از علائم و حروف مختلف شناسایی میکنیم. به طور خاص، علامت یک دیود عمومی در یک نمودار مدار، D است. با این حال، گاهی اوقات از LED برای نشان دادن دیودهای ساطعکننده نور در یک شماتیک الکترونیکی استفاده میشود.
فیوز برد الکترونیکی
فیوزها از دیگر اجزای برد الکترونیکی هستند که از مدار الکتریکی در برابر جریان اضافی، محافظت میکنند که ممکن است منجر به گرم شدن بیش از حد شود. معمولا فیوز شبیه یک قطعه شیشهای استوانهای شفاف (سیلیکون) است که در هر طرف با فلز پوشیده شده است و یک سیمپیچ از داخل آن عبور میکند. با این حال، بخش میانی فیوز همیشه شفاف نیست و در بیشتر موارد، سفید است.
مدارهای مجتمع برد الکترونیکی
مدار مجتمع یا تراشه به وسیلهای تخصصی اطلاق میشود که تمام اجزای مورد نیاز یک برد الکترونیکی را دارا باشد. این قطعه دارای دیودها، ترانزیستورها و سایر وسایلی است که همگی روی یک قطعه کوچک سیلیکون حک شدهاند. مدار مجتمع در بسیاری از دستگاههای الکترونیکی از جمله ساعت و کامپیوتر استفاده میشود.
حسگرهای برد الکترونیکی
این حسگرها دستگاههایی هستند که تغییرات در شرایط محیطی را تشخیص میدهند و سیگنال الکتریکی تولید میکنند. این سیگنالها مطابق با تغییری هستند که حسگر شناسایی کرده است و به سایر اجزای برد مدار ارسال میشوند. حسگرها یک عنصر فیزیکی مانند حرکت نور، کیفیت هوا یا صدا را مانند مبدل، به انرژی الکتریکی تبدیل مینمایند.
جمعبندی
هر کدام از اجزای برد الکترونیکی عملکرد متفاوتی دارند. آنها به مدار، ویژگیهای منحصر به فردی میدهند که آن را برای هدف مورد نظر خود مناسب میکنند. بسته به دستگاه یا مورد الکترونیکی که برد برای آن طراحی شده است، اجزای متفاوتی برای مدارهای مختلف مورد نیاز خواهند بود. این قطعات میتوانند از طیف وسیعی از قطعات الکترونیکی تشکیل شوند. برخی از اجزای متداول برد الکترونیکی عبارتاند از: مقاومتها، خازنها، دیودها، ترانزیستورها، سلفها و مدارهای مجتمع.
بردهای الکترونیکی که به عنوان برد مدار چاپی نیز شناخته میشوند، تقریبا در هر دستگاه الکترونیکی از اجزای ضروری هستند. آنها در بسیاری از صنایع، از دستگاههای مصرفی کوچک گرفته تا تجهیزات پزشکی و تجهیزات خودرو استفاده میشوند. همچنین این بردها در کارخانههای تولیدی کاربرد دارند، زیرا خطوط تولید خودکار به شرکتها در صرفهجویی هزینهها و کاهش خطای انسانی کمک میکنند. قطعات الکترونیکی در تولید اغلب به بردهای الکترونیکی با کارایی بالا نیاز دارند تا بتوانند در محیطهای سخت مقاومت کنند و در برابر لرزش و گرما مقاوم باشند. در ادامه، انواع برد الکترونیکی معرفی شدهاند.
انواع برد الکترونیکی
به طور کلی، بردهای الکترونیکی (PCB) بر اساس تعداد لایهها، نوع بستر و فرکانس دستهبندی میشوند. با توجه به متریال، این نوع بردها به انواع یک طرفه، دو طرفه و چند لایه تقسیم میشوند. همچنین PCB را میتوان بر اساس مواد به PCB صلب، PCB انعطاف پذیر و PCB انعطافپذیر سفت و سخت تقسیم کرد.
برد الکترونیکی یک طرفه
برد الکترونیکی یک طرفه سادهترین نوع PCB است. تصویر زیر، ساختار یک برد الکترونیکی یک طرفه را نشان میدهد. لایههای آبی، زرد و سبز به ترتیب زیرلایه، لایه مس رسانا و ماسک لحیم هستند. در برد الکترونیکی یک طرفه، فقط یک طرف زیرلایه با یک لایه مس پوشیده شده است، در این سمت قطعات به صورت الکتریکی به هم متصل میشوند.
برد یک طرفه، ارزان و ساخت آن آسان است. اما محدودیتهای زیادی در طراحی این نوع برد وجود دارد. PCB یک طرفه فعلی فقط برای مدارهای ساده مانند اسباب بازیهای الکترونیکی، ماشین حساب و غیره استفاده میشود.
برد الکترونیکی دو طرفه
برد دو طرفه از دیگر انواع برد الکترونیکی است که بر خلاف برد یک طرفه، دارای لایههای مسی در دو طرف بستر خود است. در این برد میتوان قطعات را به هر دو طرف وصل کرد. در هر دو طرف این برد به طور گستردهای برای ایجاد اتصالات مدار استفاده میشود.
سوراخهای روکش شده (PTH) در PCB دو طرفه به عنوان یک پل عمل میکنند. دیوارههای سوراخهای آبکاری شده معمولا توسط یک فرآیند الکترولیز با مس پوشش داده میشوند تا مدار را از یک طرف به طرف دیگر به صورت الکتریکی متصل کنند. با توجه به افزایش تراکم مدار PCB دو طرفه، این برد برای مدارهای پیچیدهتر مناسب خواهد بود. این برد در مقایسه با PCB یک طرفه، انعطافپذیر و جمعوجور است. در کاربردهای مختلف مانند نظارت بر قدرت و تقویت کنندهها از PCB دو طرفه استفاده میکنند.
برد الکترونیکی چند لایه
PCB چند لایه از دیگر انواع برد الکترونیکی است که بیش از دو لایه رسانا دارد. دو لایه آن در سطوح خارجی و لایههای دیگر در لایههای عایق قرار گرفتهاند. بین هر دو لایه یک لایه دی الکتریک قرار دارد و میتوان آن را بسیار نازک ساخت.
تعداد لایههای PCB نشاندهنده تعداد لایههای مس رسانای مستقل است. به طور کلی، لایههای بالا و پایین، برد مدارهای یک طرفه و لایههای داخلی، بردهای مدار دو طرفه هستند. همه این بردها در دمای بالا و فشار بالا با هم لمینت میشوند تا یک برد مدار واحد را تشکیل دهند. در مقایسه با برد الکترونیکی یک طرفه و دو طرفه، برد چند لایه برای مدارهای پرسرعت مانند تلفن همراه و لپتاپ مناسب خواهد بود و انعطافپذیرتر و فشردهتر است. شکل زیر نمونهای از PCB 6 را نشان میدهد.
برد الکترونیکی صلب
برد صلب از دیگر انواع برد الکترونیکی است که از جنس مواد سفت و سختی مانند فایبرگلاس ساخته میشود که قابل خم شدن یا تا شدن نیست. PCB صلب میتواند بر اساس نیاز شما یک طرفه، دو طرفه یا چند لایه باشد. مزیت اصلی آن، نویز الکترونیکی کم و میرایی لرزش است. این نوع برد، پس از ساخت قابل تغییر نیست. برد الکترونیکی صلب در وسایلی مانند لپتاپ، سنسور دما، دستگاههای GPS و غیره کاربرد دارد.
برد الکترونیکی فلکس
بر خلاف برد الکترونیکی صلب، بردهای انعطافپذیر یا فلکس عموما از فویل مسی آنیل شده نورد شده (RA) و فویل پلاستیکی انعطافپذیر ساخته میشوند. این امر به برد اجازه میدهد با شکلی مطابقت داشته باشد که در آن نمیتوان برد صلب را در حین استفاده بدون آسیب رساندن به مدار روی برد چرخاند یا حرکت داد.
PCB انعطافپذیر باعث صرفهجویی در هزینه و فضا به میزان زیادی میشود و وزن و اندازه محصول کاربردی را تا حد زیادی کاهش میدهد. به عبارت دیگر، انتخابی ایدهآل برای انواع وسایلی است که به تراکم ردیابی سیگنال بالایی نیاز دارند.
برد الکترونیکی انعطافپذیر بر اساس نیاز شما میتواند یک طرفه، دو طرفه یا چند لایه باشد. کاربردهای برد انعطافپذیر شامل محصولات الکترونیکی پیچیده، تولید دیود ساطع نور ارگانیک (OLED)، ساخت LCD و غیره است.
برد الکترونیکی صلب فلکس
PCB صلب فلکس ترکیبی از انواع برد الکترونیکی صلب و انعطافپذیر پس از فشار دادن و سایر فرآیندها است. این نوع برد را میتوان تا کرد یا به طور مداوم خم کرد و معمولا در طول فرآیند ساخت به شکل منحنی در میآید.
PCB صلب فلکس میتواند برای محصولاتی با شرایط خاص استفاده شود. زیرا دارای مناطق سفت و انعطافپذیر است که میتوانند فضای داخلی و حجم محصول را کم کنند و عملکرد محصول را بهبود بخشند. با این حال، بردهای مدار انعطافپذیر سخت نیاز به فرآیندهای تولید متعددی دارند. در نتیجه، بازده پایین چرخه تولید نسبتا طولانی و قیمت بالا را به همراه دارند. کاربردهای بردهای الکترونیکی صلب فلکس عمدتا در زمینههای پزشکی، الکترونیک مصرفی و هوافضا هستند.
برد الکترونیکی فرکانس بالا
به عنوان یک برد الکترونیکی ویژه، PCB فرکانس بالا محدوده فرکانس بالا از 500 مگاهرتز تا 2 گیگاهرتز را ارائه میدهد. این برد، نرخ جریان سیگنال سریعتر را ارائه میکند که برای طراحیهای با سرعت بالا مناسب است.
برد فرکانس بالا از انواع برد الکترونیکی است که دارای الزامات بسیار بالایی برای خواص فیزیکی مختلف، دقت و پارامترهای فنی است. اول از همه، مواد بستر PCB فرکانس بالا باید دارای ویژگیهای مقاومت در برابر حرارت، مقاومت شیمیایی و مقاومت در برابر ضربه خوب باشند. دوم اینکه ضریب اتلاف (Df) برد باید کوچک باشد که عمدتا بر کیفیت انتقال سیگنال تأثیر میگذارد.
هر چه ضریب تلفات کوچکتر باشد، تلفات سیگنال کمتر است. علاوه بر این، ثابت دی الکتریک (Dk) برد باید کوچک و پایدار باشد. زیرا نرخ انتقال سیگنال با جذر ثابت دی الکتریک ماده، نسبت معکوس دارد. به عبارت دیگر، ثابت دی الکتریک بالا احتمالا باعث تأخیر انتشار سیگنال میشود. بردهای PCB با فرکانس بالا باید جذب آب پایینی نیز داشته باشند. زیرا جذب آب بالایی دارند که منجر به از دست دادن ضریب اتلاف و ثابت دی الکتریک در هنگام خیس شدن برد میشود.
بردهای فرکانس بالا به طور گسترده در سیستم جلوگیری از برخورد (CAS)، سیستم ماهوارهای، سیستم رادیویی، اپلیکیشن موبایل و غیره استفاده میشوند.
جمعبندی
برد الکترونیکی ورق نازکی از مواد است که برای نگهداری و اتصال قطعات الکترونیکی استفاده میشود. انواع برد الکترونیکی را میتوان در دستگاههای مختلفی از کامپیوتر و تلفن همراه گرفته تا تلویزیون و رادیو پیدا کرد. این بردها از یک ماده عایق الکتریکی و یک یا چند لایه مس ساختاریافته تشکیل شدهاند که به عنوان مسیرهای رسانا برای اتصال بین اجزای لحیم اری شده عمل میکنند. بردهای الکترونیکی مدرن همچنین دارای منافذ، سوراخها و حفرههایی هستند که پیچیدگی احتمالی نمودارهای مدار را بیشتر میکنند.
برد الکترونیکی یا PCB یک صفحه نازک ساخته شده از فایبرگلاس، اپوکسی کامپوزیت یا سایر مواد لمینت است. PCBها در قطعات مختلف الکتریکی مانند بیپر، رادیو، رادار، سیستمهای کامپیوتری و غیره یافت میشوند. همچنین انواع مختلفی از PCB بر اساس کاربرد وجود دارند. به لطف فناوری در حال توسعه، بردهای الکترونیکی پیشرفت زیادی داشتهاند. در ادامه، انواع بردهای الکترونیکی و کاربردهای آنها مورد بررسی قرار گرفتهاند.
برد الکترونیکی چیست؟
بیش از یک قرن پیش، سیمکشی پیچیده، دستگاههای الکترونیکی را متحول کرد. اکنون این سیمها با بردهای الکترونیکی یا PCB جایگزین شدهاند. بردهای الکترونیکی یا PCB، مواد غیر رسانا با خطوط رسانا چاپ شده هستند. قطعات الکترونیکی روی این برد نصب میشوند و از طریق رسانا، قطعات به یکدیگر متصل خواهند شد تا یک مدار یا مجموعه کار تشکیل دهند.
بردهای الکترونیکی میتوانند در یک طرف یا دو طرف خود رسانا داشته باشند. همچنین این بردها میتوانند لایههای زیادی از هادیها داشته باشند که هر کدام توسط لایههای عایق از هم جدا شدهاند.
متداولترین بردهای الکترونیکی از کامپوزیتهای پلاستیکی یا الیاف شیشه و رزین ساخته میشوند. البته طیف گستردهای از مواد دیگر نیز برای ساخت آنها مورد استفاده قرار میگیرند. اکثر PCBها مسطح و سفت و سخت هستند. همچنین بردهای انعطافپذیری هم وجود دارند که میتوانند در فضاهای پیچیده قرار بگیرند.
مشخصات بردهای الکترونیکی
عملکرد بردهای الکترونیکی بر اساس عبور یک سیگنال الکتریکی از مسیرهای مسی موجود در هر یک از آنها است. این مسیرها که ترک (track ) نامیده میشوند، نشاندهنده ارتباط بین اجزای مختلف لحیم شده روی برد هستند.
استفاده از بردهای الکترونیکی، آسان است و نیاز به نگهداری کمی دارند. به لطف ویژگیهایی که دارند، مداخلات آزمایشی نیز به روشی بسیار ساده در طول چرخه تولید آنها انجام میشوند. همچنین به لطف طراحی دقیق آنها، نصب و تعمیر آنها آسان است و شناسایی خطاها یا اجزایی که به درستی کار نمیکنند، به همان اندازه آسان است.
اجزای برد الکترونیکی میتواند بسیار زیاد باشد. بسته به نیاز، مدار الکترونیکی یک برد، بستر عملی را برای چیدمان قطعات الکترونیکی به شیوهای بهینه و کارآمد فراهم میکند. بهاینترتیب، میتوان مدارهای الکترونیکی پیچیدهای ایجاد کرد که فضای کمی را اشغال میکنند و بهراحتی میتوان آنها را در داخل دستگاه قرار داد.
اجزای بردهای الکترونیکی با جوش ثابت میشوند. به همین دلیل، حتی اگر وسیلهای که در آن قرار دارند، ضربه یا حرکات ناگهانی بخورد، حرکت نمیکنند و روی برد ثابت میمانند.
بردهای الکترونیکی چه کاری انجام میدهند؟
بردهای الکترونیکی دو هدف مهم دارند. اولین مورد، عموماً حفظ قطعات الکترونیکی در کنار هم یا ایجاد یک اتصال الکتریکی بدون درز بین قطعات است. هدف دوم این بردها، ایجاد شبکه است. برد، عایق و انعطافپذیر نیست. اتصالات کلی که روی سطح برد دیده میشوند، بخشی از فویل رسانا هستند که در ابتدای مراحل تولید، کل برد را میپوشانند. اجزای الکترونیکی با استفاده از شیارهای رسانا و ویژگیهای حک شده از ورقهای چندلایه مس روی بستر غیر رسانا به هم متصل میشوند.
تطبیق پذیری برد الکترونیکی
بردهای الکترونیکی مدارهای چاپی هستند که شامل تمام اجزای الکتریکی و الکترونیکی لازم برای عملکرد وسیله برقی میشوند؛ بنابراین، آنها حاوی تمام قطعات مفید برای تشکیل یک مدار الکترونیکی هستند.
بردهای الکترونیکی همچنین میتوانند به لطف استفاده از یک واحد مرکزی که با کنترل و پردازش سروکار دارد، به یکدیگر متصل شوند. به این ترتیب، آنها یک سیستم الکترونیکی پیچیده را تشکیل میدهند. این نوع بردها با توجه به ویژگی تطبیق پذیری که دارند، برای عملکرد و زمینههای مختلف طراحی و ساخته میشوند.
کاربرد برد الکترونیکی در بخشهای مختلف
مهمترین زمینه کاربرد این بردها، دقیقا حوزه الکترونیک است. آنها مبنایی را برای نصب و تعریف اتصالات دستگاههای سخت افزاری و سایر دستگاههای الکترونیکی نشان میدهند. اجزای بردهای الکترونیکی، طراحی انواع مختلف دستگاهها را تسهیل میکنند. زمینههای کاربردی این نوع بردها بسیار زیاد و متنوع هستند. بخشهای صنعتی استفاده از بردهای الکترونیکی عمدتا عبارتاند از:
– پزشکی
– اتوماسیون صنعتی
– درایو موتور
– الکترونیک و قدرت
– خودرو
– اتوماسیون خانگی
– مخابرات
– رباتیک
بردهای الکترونیکی به دلیل مزایای فراوان، در هر زمینهای کاربرد دارند. بهعنوانمثال، دستگاههایی مانند سمعک و ضربان سازهای مورد استفاده در بخش سلامت، حاوی PCB هستند. در زمینه نظامی، از این بردها در سلاحهای مدرن، وسایل نقلیه و سیستمهای الکترونیکی مانند هدفگیری و رباتیک استفاده میشود. PCB در الکترونیک صنعتی و تجاری نیز کاربرد دارد. با استفاده از PCB، محصولاتی ایمنتر و سبکتر برای پهپادها، دوربینها و دستگاههای الکترونیکی سیار تولید میشوند.
روش مونتاژ انواع برد الکترونیکی
بسیاری از فناوریهایی که روزانه استفاده میکنیم، بدون اختراع بردهای الکترونیکی امکان پذیر نبودند. بردهای الکترونیکی نهتنها کوچک کردن تجهیزات الکترونیکی را ممکن بلکه ساخت مدارهای قدرتمند را نیز مقرونبهصرفهتر کردهاند. امروزه، بردهای الکترونیکی در همه جا یافت میشوند. در حالی که ویژگیهای فیزیکی آنها بسیار متفاوت هستند؛ هنوز هم با چند اصل طراحی اصلی مطابقت دارند. دو نوع روش مونتاژ برد الکترونیکی وجود دارد که استفاده از آنها بسیار رایج است:
بردهای الکترونیکی سنتی: این نوع برد، یک یا دو طرفه است و از تکنیک کلاسیک PTH (Pin Through Hole) در آن برای اتصال اجزا استفاده میکنند. این تکنیک نیاز به ایجاد سوراخهایی روی سطح برای استفاده از قطعات الکترونیکی دارد.
برد ساخته شده با تکنیکSMT (فناوری نصب سطحی): در این تکنیک، لحیمکاری قطعات را روی سطح برد متصل میکند.
انواع برد الکترونیکی
ابتداییترین نوع PCB برد تک لایه است که همانطور که از نام آن پیدا است، شامل نصب یک لایه مس روی یک بستر میشود. پیشرفتهای بعدی منجر به PCB های دو لایه و چند لایه شدند که چندین لایه مس را روی دو یا چند زیرلایه اعمال میکردند. این پیشرفتها، امکان افزودن تراکم بسیار بالاتری از قطعات به PCB را داد و استفاده از آن برای ایجاد دستگاههای قدرتمندتر را فراهم کرد.
در حالی که تعمیر و نگهداری بردهای چند لایه سختتر است، اکنون ساخت آنها به قدری ارزان شده است که اغلب، تعویض کل برد مقرونبهصرفهتر از تعمیر آن خواهد بود.
امروزه رایجترین بستر برای بردهای الکترونیکی، اپوکسی شیشهای است؛ البته با افزایش محبوبیت PCB، مواد جدید دیگری نیز به کار گرفته میشوند. نمونههایی از پیکربندیهای PCB عبارتاند از PCBهای صلب، PCBهای انعطافپذیر، PCBهای صلب انعطافپذیر و PCBهای فرکانس بالا. در پیکربندیهای مختلف، اغلب از بسترهای مختلفی استفاده میشود.
مزایای برد الکترونیکی
PCBها مزایای زیادی نسبت به مدارهای سیمی سنتی دارند. PCBها دارای مزایای مکانیکی مانند دوام، گرمایش کمتر و حداقل استفاده از کابلها هستند. مونتاژ کردن بردهای الکترونیکی نسبت به مدارهای سنتی، سادهتر است و طراحی برنامههای مهندسی را راحتتر و آزادانهتر میکنند. همچنین این بردها با سادهسازی عناصر مدار، ابعاد دستگاههای الکترونیکی را کاهش میدهند.
از دیگر مزایای آنها میتوان به سهولت نگهداری و تعمیر و کاهش نویز الکتریکی در مدارهای فرکانس بالا اشاره کرد. تولید انبوه وسایل الکترونیکی نیز با استفاده از PCB، سرعت قابل توجهی یافته است.
جمعبندی
بردهای الکترونیکی، بردهای پیچیده و تخصصی با تولید انبوه هستند و انواع گوناگونی دارند. PCBها تقریبا در هر دستگاه الکترونیکی شناخته شدهای استفاده میشوند. برد الکترونیکی شامل ورقی از مواد عایق مانند فایبرگلاس است که مدار یا مسیر فلزی برای هدایت الکتریکی روی آن چاپ یا حک شده است. PCBها تقریبا در تمام صنایع روی کره زمین راه خود را پیدا کردهاند. از الکترونیک ساده در سیستم روشنایی گرفته تا صنایع پیچیدهتر مانند فناوری پزشکی یا هوافضا.
بردهای الکترونیکی که بهعنوان PCB نیز شناخته میشوند، برخی از اجزای حیاتی دستگاههای الکترونیکی را تشکیل میدهند. اکثر افراد بدون اینکه بدانند، روزانه از آنها استفاده میکنند و برای طیف گستردهای از صنایع حیاتی هستند. PCBها کاربردهای زیادی دارند، در این مطلب چند مورد از رایجترین موارد کاربرد برد الکترونیکی را بررسی خواهیم کرد.
برد الکترونیکی چیست؟
قبل از پرداختن به درک اینکه کاربردهای برد الکترونیکی چیست، ضروری است با آن آشنا شوید. بردهای الکترونیکی نقش اتصال قطعات یا لوازم الکترونیکی را ایفا میکنند. آنها تقریبا در تمام وسایل الکترونیکی که افراد روزانه از آنها استفاده میکنند، نقش حیاتی دارند.
این نوع بردها با استفاده از مواد غیر رسانا تولید میشوند. علاوه بر این، روی بردهای الکترونیکی نقاط مسی معروف به پد قرار دارند که کل اجزای الکترونیکی موجود در یک محصول را به صورت الکترونیکی متصل میکنند.
برخلاف مدتها قبل که استفاده از این بردها گسترده نبود، امروز از آنها در صنایع مختلف استفاده میشود. در حال حاضر، استفاده از بردهای الکترونیکی در وسایل الکترونیکی بسیار گسترده است و انواع مختلفی از آنها وجود دارد. برخی از آنها یک طرفه هستند، در حالی که برخی دیگر دو طرفه یا حتی چند لایه میباشند. بردهای الکترونیکی میتوانند انعطاف پذیر، صلب یا دارای هر دو بخش انعطاف پذیر و صلب باشند.
اما رایجترین کاربرد برد الکترونیکی چیست؟ از آنجایی که بخشهای زیادی وجود دارند که از این بردها استفاده میکنند، شانس یافتن آنها تقریبا در همه جا، از ماشینآلات عظیم گرفته تا دستگاههای مصرفکننده کوچک، زیاد است.
کاربرد برد الکترونیکی در الایدی
الایدی که بهعنوان دیود ساطع کننده نور شناخته میشود، در حال تبدیل شدن به یک فناوری روشنایی در دسترس است که برای روشنایی تجاری و مسکونی استفاده میشود. استفاده از آن در چندین صنعت مانند صنعت خودرو، کامپیوتر و بخشهای پزشکی رایج است. الایدیها به دلیل صرفه جویی در مصرف انرژی، عمر طولانیتر و جمع و جور بودن، گزینهای عالی محسوب میشوند.
نقش مهمی که بردهای الکترونیکی در الایدی ایفا میکنند، انتقال گرما از لامپ است. این بردها برای الایدیهای متشکل از آلومینیوم استفاده میشوند که برخلاف سایر فلزات برای انتقال گرما شناخته شده هستند. PCB های الایدی در روشنایی ویترین فروشگاهها، روشنایی منازل مسکونی، نورپردازی پزشکی، کامپیوتر و نمایشگرهای خودرو رایج میباشند.
کاربرد برد الکترونیکی در لوازم الکترونیکی مصرفی
رایانهها، تلفنهای هوشمند و بسیاری دیگر از محصولات مصرفی روزانه برای عملکرد صحیح به PCB نیاز دارند. با اضافه شدن وسایل الکترونیکی به محصولاتی که مردم استفاده میکنند، PCBها نیز بخش مهمی از زندگی مردم میشوند. طیف وسیعی از محصولات مصرفی برای عملکرد خود، به این بردها متکی هستند؛ از جمله رایانهها، لوازم خانگی مانند قهوهساز و مایکروویو و دستگاههای ارتباطی مانند تبلتها و ساعتهای هوشمند.
کاربرد برد الکترونیکی در لوازم پزشکی
بخش مراقبتهای بهداشتی از PCB با فناوریهای پیشرفته استفاده میکند که همچنان قابلیتهای جدید را آشکار میسازد. بردهای الکترونیکی نقش فعالی در دستگاهها در سراسر حوزه پزشکی دارند. به عنوان مثال، تجهیزات مورداستفاده برای نظارت، تشخیص، درمان و موارد دیگر به PCBها متکی هستند. این بردها در دستگاههای پزشکی مانند سیستمهای تصویربرداری پزشکی، مانیتورها و پمپهای تزریق استفاده میشوند.
گفته میشود بخش پزشکی به طور مداوم در حال یافتن کاربردهای بسیاری از دستگاههای الکترونیکی است.
کاربرد برد الکترونیکی در لوازم صنعتی
استفاده از برد الکترونیکی در زمینه صنعتی بسیار متفاوت است. لوازم الکترونیکی بخش عظیمی از تجهیزات در مراکز توزیع و تولید را تامین میکنند. بردهای الکترونیکی مورداستفاده در بخش صنعتی باید در برابر دماهای شدید، ارتعاشات و حمل و نقل مقاوم باشند. برای رفع این نیاز، PCBهای مورداستفاده در این حوزه با استفاده از فلز بادوام یا برخی مواد مقاوم در برابر حرارت تولید میشوند.
نمونه مناسبی از کاربردهای صنعتی برای بردهای الکترونیکی، در تجهیزات اندازهگیری و کنترل دما و فشار است. سایر موارد شامل تجهیزات برق مانند اینورترهای برق DC به AC و تجهیزات ساخت مورداستفاده در فرآیند تولید هستند. با پیشرفت روباتیک و سایر فناوریها، استفادههای جدیدی از بردهای الکترونیکی در سراسر بخش صنعتی در حال ظهور هستند.
کاربرد برد الکترونیکی در قطعات خودرو
سازندگان قطعات خودرو از تعداد قابل توجهی دستگاههای الکترونیکی در خودروهای خود استفاده میکنند. در زمانهای گذشته، بردهای الکترونیکی در مواردی مانند کلید چراغهای جلو و برفپاککنها مورد استفاده قرار میگرفتند. اما با نگاهی به کاربردهای فعلی، میتوان دریافت این بردها اکثر ویژگیهای پیشرفته را برای رانندگی راحتتر و ایمنتر فراهم میکنند.
امروزه میتوانید PCBها را در انواع قطعات خودرو مانند سنسورها، سیستمهای کنترل، ناوبری و سیستمهای سرگرمی پیدا کنید. اکثر سیستمهایی که برخی از عملکردهای اساسی یک وسیله نقلیه را کنترل میکنند، به قطعات الکترونیکی که توسط PCB تغذیه میشوند، متکی هستند.
کاربرد برد الکترونیکی در تجهیزات نظامی و دفاعی
ارتش از بردهای مدار چاپی برای طیف وسیعی از کاربردها مانند رایانه، تجهیزات ارتباطی، سلاح گرم، وسایل نقلیه و غیره استفاده میکند. PCBهایی که برای استفاده نظامی در نظر گرفته شدهاند، باید بادوام و فوقالعاده قابلاعتماد باشند؛ زیرا نقشی حیاتی در امنیت ملی دارند. اکثر تجهیزات نظامی به PCBها متکی هستند.
نمونههایی از کاربردهای دفاعی و نظامی PCBها شامل تجهیزات ارتباطی مانند سیستم ارتباط رادیویی و سیستمهای کنترل است. PCBها همچنین در آن دسته از ابزار دقیقی استفاده میشوند که نشانگرها را قادر میسازد تهدیدات را نظارت کنند یا تجهیزات را به کار گیرند.
کاربرد برد الکترونیکی در لوازم مخابراتی
بردهای الکترونیکی در بخش مخابرات بسیار حیاتی هستند. آنها برای لوازم مصرفی؛ مانند تبلتها و تلفنهای هوشمند مهم میباشند؛ زیرا زیرساختی محسوب میشوند که چنین دستگاههایی را قادر میسازند مطابق میل کاربرد عمل کنند. صنعت مخابرات از طیف گستردهای از بردهای الکترونیکی استفاده میکند، زیرا تجهیزات زیادی برای عملکرد خود به آنها متکی هستند.
برخی از نمونههای تجهیزات مخابراتی که به PCB متکی هستند، عبارتند از: برجهای مخابراتی، تجهیزات ارتباطی اداری، نمایشگرهای LED و نشانگرها. صنعت مخابرات تقریبا هر روز در حال توسعه است و بردهای مورداستفاده در این بخش، دائما در حال پیشرفت هستند.
کاربرد برد الکترونیکی در لوازم ایمنی و امنیتی
اکثر سیستمهای امنیتی که برای مصارف خانگی یا تجاری در نظر گرفته شدهاند، بهشدت به بردهای الکترونیکی متکی هستند. آنها نقش مهمی در ایمنی و امنیت افراد دارند؛ بیشتر از آنچه که افراد ممکن است تصور کنند.
نوع ایدهآل برد الکترونیکی، به کاربرد آن بستگی دارد. اما آنهایی که برای وسایل ایمنی و امنیتی در نظر گرفته شدهاند، باید همیشه قابل اعتماد باشند. برخی از لوازم امنیتی برای استفاده در فضای باز در نظر گرفته شدهاند و به بردهای الکترونیکی برای مقاومت در برابر محیط بیرون نیاز دارند.
برخی از لوازم ایمنی و امنیتی که از بردهای الکترونیکی استفاده میکنند، عبارتند از قفل الکترونیکی درب، آشکارساز دود و دوربینهای امنیتی. همه اینها و بسیاری موارد دیگر برای عملکرد خود به بردهای الکترونیکی متکی هستند.
کاربرد برد الکترونیکی در اجزای هوافضا
وسایل الکترونیکی که در بسیاری از دستگاههای هوافضا استفاده میشوند، دارای الزامات مشابهی با بخش خودرو هستند. با این حال، آنهایی که برای اجزای هوافضا در نظر گرفته میشوند، عمدتا در معرض شرایط سخت یا شدید قرار خواهند گرفت. در سراسر بخش هوافضا، بردهای الکترونیکی در تجهیزات مختلف مانند هواپیماها، ماهوارهها، شاتلهای فضایی و سیستمهای ارتباطات رادیویی استفاده میشوند.
چند نمونه از کاربردهای PCB در بخش هوافضا شامل منابع تغذیه، تجهیزات ارتباطی و تجهیزات مانیتورینگ است. PCBها نقش حیاتی در تجهیزاتی دارند که برجهای کنترل، هواپیماها، ماهوارهها و سایر سیستمهای حیاتی را در این بخش نیرو میدهند. همه این سیستمهای حیاتی در صورتیکه فاقد برد الکترونیکی چاپی باشند، آنطور که باید عمل نمیکنند.
جمعبندی
هر بخشی که به قطعات الکترونیکی متکی باشد، به PCB نیاز دارد. بردهای الکترونیکی قطعات الکترونیکی را به هم متصل و به عملکرد یک دستگاه الکترونیکی کمک میکنند. به همین دلیل است که بسیاری از بخشها، از پزشکی گرفته تا ارتش، به آنها متکی هستند. به نظر میرسد هیچ پایانی در کاربرد برد الکترونیکی وجود ندارد و انتظار میرود تقاضای آن در آینده به طور تصاعدی افزایش یابد.