تقریبا از زمانی که پول و ارزها جای مبادله کالا‌به‌کالا را گرفتند، جعل پول وجود داشته است. این امر یکی از قدیمی‌ترین تکنیک‌هایی می‌باشد که کلاهبرداران برای فریب دادن افراد ناآگاه از پول خود استفاده می‌کنند. در اینجا، کلاهبردار ممکن است یک ارز تقلبی و تقلیدی را در ازای اسکناس واقعی به بهانه‌های مختلف مانند دادن پول نقد یا ارائه کمک به فرد یا افرادی تحویل دهد. به‌دلیل بسیار قدیمی بودن این حرفه، تاریخچه جعل پول در جای جای جهان وجود دارد.
جعل پول یا پول تقلبی چیست؟
پول تقلبی، پولی است که بدون مجوز قانونی یک ایالت یا دولت تولید می‌شود. این پول به صورت عمدی در تلاش برای تقلید آن ارز و به منظور فریب دادن گیرنده آن است. تولید یا استفاده از پول تقلبی نوعی کلاهبرداری یا جعل به حساب می‌آید. ساخت ارز جعلی یا پول تقلبی در هر کشوری غیرقانونی است، زیرا بدون رضایت بانک مرکزی یا دولت تولید می‌شود. این امر می‌تواند شکست‌های بزرگی در ثبات اقتصادی یک کشور ایجاد کند. گردش بیشتر پول به این معنی است که ارزش آن در طول زمان کاهش می‌یابد که به نوبه خود منجر به تورم می‌شود.
همچنین این کار باعث بی‌اعتمادی در بین مردم می‌شود که مقبولیت پول و ارزش سهام را کاهش می‌دهد. در این زمان بازرگانان باید با زیان‌های هنگفتی مواجه شوند. تجارت بیشترین آسیب را می‌بیند، زیرا اسکناس‌های جعلی توسط بانک‌های دیگر کشورها بازپرداخت نمی‌شود.
تاریخچه جعل پول
جعل به اندازه‌ای در طول تاریخ رواج دارد که آن را «دومین حرفه قدیمی جهان» نامیده‌اند.
ریشه‌های جعل پول
پول تقلبی تقریبا به اندازه خود پول در گردش بوده است. مدت‌ها قبل از اینکه اسکناس‌ها به‌عنوان پول مورد استفاده قرار گیرند، جعل‌کنندگان سایر اشکال ارز را تغییر می‌دادند. با این امر ارزش بیشتری از ارزش کالای مورد معامله به دست می‌آوردند.
اولین نمونه‌ها
یکی از اولین نمونه‌های این کار در زمان تاسیس مستعمرات آمریکا بود. زمانی که بومیان آمریکا پوسته‌هایی به نام wampum را به عنوان نوعی ارز مبادله می‌کردند.
پوسته‌های آبی مایل به سیاه که کمیاب‌تر بودند، ارزش بیشتری نسبت به نمونه‌های سفید خود داشتند. در نتیجه، برخی از معامله‌گران پوسته‌های سفید را به رنگ آبی مایل به سیاه، رنگ می‌زدند و آن‌ها را با ارزش بالاتری عرضه می‌کردند. این یکی از اولین نمونه‌های تاریخچه جعل پول بود.
ضرب سکه در منطقه لیدیا در حدود 600 سال قبل از میلاد آغاز شد. قبل از معرفی پول کاغذی، رایج‌ترین روش جعل شامل مخلوط کردن فلزات معمولی با طلا یا نقره خالص بود. یک روش معمول این بود که لبه‌های یک سکه را می‌تراشیدند. این عمل به عنوان بریدن یا clipping شناخته می‌شد. فلزات گران‌بهای جمع‌آوری‌شده از این طریق می‌توانند برای تولید سکه‌های تقلبی استفاده شوند.
فورری (fourree) نوعی سکه باستانی تقلبی است که در هسته آن فلزی معمولی و پایه با فلزی گران‌بها روکش شده تا هم‌وزن سکه اصلی باشد. یکی دیگر از کاربردهای این جعل، این بود که کاملا شبیه سکه اصلی است.
تاریخچه جعل پول در قرون وسطی و مجازات این کار
زمانی که پول کاغذی در چین در قرن سیزدهم معرفی شد، از چوب درختان توت برای ساختن پول‌های کاغذی استفاده می‌شد. برای کنترل دسترسی به کاغذ، نگهبانان در اطراف جنگل‌های توت مستقر بودند. درحالی‌که جعل‌کنندگان پول، مجازات و در اکثر مواقع اعدام می‌شدند.
در قرن سیزدهم، دانته (فیلسوف و شاعر ایتالیایی) از ماسترو آدامو به‌عنوان یک جعل‌کننده بزرگ پول یاد کرد. ماسترو آدامو به اعدام محکوم و مجازات شد. زوج انگلیسی توماس و آن راجرز در 15 اکتبر 1690 به‌دلیل “بریدن 40 سکه نقره” در دادگاه محکوم شدند. توماس راجرز به دار آویخته شد و همسرش آن راجرز نیز زنده زنده سوزانده شده بود.
شواهد ارائه شده توسط یک مخبر منجر به دستگیری آخرین جعل‌کننده سکه انگلیسی به نام دیوید هارتلی شد. این مرد در سال1770 به مجازات اعدام محکوم گردید. جعل پول، یک جنایت ساده نبود و انواع مجازات شدید را به عناوینی مانند خیانت به دولت یا پادشاهی در بر داشت.
جعل پول در دوره معاصر
در اواخر قرن هجدهم و اوایل قرن نوزدهم، مهاجران ایرلندی در لندن به‌ویژه با خرج کردن و استفاده از پول‌های تقلبی معروف بودند. درحالی‌که مردم محلی بیشتر احتمال داشت در اشکال امن‌تر و سودآورتر از جرم‌های ارزی شرکت کنند. این جرم‌ها که می‌توانست پشت درهای بسته رخ دهد، شامل تولید پول جعلی و فروش عمده آن می‌شد.
به‌طور مشابه، در آمریکا، ارزهای کاغذی مستعمرات آمریکا که توسط بنجامین فرانکلین و دیگران به چاپ می‌رسید، اغلب عبارت «پول تقلبی چاپ کردن مرگ است» را روی خود داشتند. با وجود این، جعل پول در اوایل قرن نوزدهم به‌شدت رایج شد. گزارش‌های نویسندگان معاصر مانند آنچه که جان نیل نوشته است، ادعا می‌کردند که نیمی از پول رایج ایالات متحده تقلبی بود.
در دهه 1830، روزنامه‌های آمریکایی شروع به فهرست‌بندی دستورالعمل‌هایی برای شناسایی پول‌های تقلبی کردند. ازآنجایی‌که ارز توسط بانک‌ها به شکل انفرادی صادر می‌شد، در دهه 1860 تقریبا 5400 نوع اسکناس تقلبی در ایالات متحده وجود داشت. در سال 1834، سکه‌های مسی تقلبی تولیدشده در ایالات متحده از چندین کشتی با پرچم آمریکا در برزیل کشف و ضبط شد. به نظر می‌رسد که تاریخچه جعل پول در همین‌جا به پایان رسیده و این اتفاق پس از آن در آمریکا پایان یافت.
تاریخچه جعل پول در ایران
اولین کوشش برای جعل اسکناس‌های اولیه در ایران دو روایت متفاوت دارد. در موزه پول تصویری به‌عنوان اولین اسکناس جعل‌شده ایران قرار گرفته است. بعضی از صاحب نظران معتقدند این جعل به‌خاطر یک اشتباه عجیب ناکام ماند. در سال 1292 شمسی فردی به نام میرزا آقاخان اسکناسی را چاپ کرد. این فرد از عبارت “قابل پرداخت فقط در مشهد” به جای عبارت “قابل پرداخت در مشهد فقط” هنگام جعل اسکناس دو تومانی استفاده کرد. جابه‌جايي اين عبارت باعث تشخیص اسکناس تقلبی و دستگیری میرزا آقاخان شد.
در اوايل پيدايش اسكناس در ايران بانك شاهي فقط شعبه‌هایی در تهران، مشهد، اصفهان، تبريز و شيراز داشت. این بانک‌ها مسئول انتشار اسکناس‌ها بودند. بنابراين هر بانك با توجه به شهر خود اسكناس منتشر مي‌كرد و اين پول‌ها فقط در منطقه تحت پوشش اين بانك‌ها قابل استفاده بود. به همین علت بانک محل صدور، نام شهری که اسکناس‌ها را چاپ میکرد را با مهری به دو زبان فارسی و انگلیسی بر روی آن‌ها می‌نوشت.
بر روی پول‌های اصلی و معتبر عبارت “PAYABLE AT MESHED ONLY” درج شده بود. اما میرزا آقاخان با چاپ “PAYABLE ONLY AT MESHED”بر روی اسکناس از جعل پول ناکام ماند.
روایت دوم اولین جعل پول در ایران
روایت دوم از این قرار است که فردی به نام الکساندر ایوانویچ اولین کسی بود که در ایران اقدام به چاپ پول تقلبی کرد. به گفته برخی در شهریور 1309 ایوانویچ به همراه عده‌ای از افراد در زیرزمینی در تهران، اسکناس‌های جعلی یک تومانی چاپ میکرد. روایت اول راجع‌به تاریخچه جعل پول در ایران به‌نظر واقعی‌تر است، زیرا ایوانویچ فقط اسکناس یک تومانی جعل میکرد.
جمع‌بندی
از همان اوایل چاپ پول، مردم به فکر بودند که حتی از پول هم پول دربیاورند. در طول تاریخ، پول به فرم‌های مختلفی مانند سکه، اسکناس، پوسته‌ها و… وجود داشته است. به همین خاطر، تاریخچه جعل پول نیز، پر از نمونه‌های مختلف مانند بریدن، چاپ اسکناس تقلبی و قاطی کردن طلا با فلزات معمولی به‌شمار می‌آید.
