چک پول را می‌توان به عنوان یک سند تجاری مهم دانست که از آن در شرایط مختلف استفاده می‌شود. امروزه این ابزار نقش مهمی را در نظام اقتصادی به عهده دارد و سالانه بیش از 40 درصد پرداخت‌ها از طریق آن صورت می‌گیرد. به همین علت در این مقاله توضیح کامل و جامعی را درباره چک پول خواهیم گفت و انواع آن را نیز مورد بررسی قرار خواهیم داد.
چک پول چیست؟
چک پول یا ایران چک به ابزاری گفته می‌شود که از طریق آن می‌توانید پولی را از بانک برداشت کنید یا به حساب فرد دیگری حواله نمایید. در زمان گذشته این ابزار دارای نام‌های دیگری مانند قباله، عهده نامه و … بوده است. به‌روزترین چک پولها توسط بانک مرکزی معرفی می‌شوند و پس از آن در دسترس افراد قرار می‌گیرد. چک پول می‌تواند برای هدیه دادن، انتقال مبالغ بین دو شخص یا نهاد و … استفاده شود.
انتقال پول با استفاده از این روش‌ها عموما امن‌تر از انتقال‌های پول نقد در نظر گرفته می‌شود، به خصوص زمانی که مبالغ زیاد در میان باشد. اما باید افزود که این ابزار نیز ریسک‌پذیر است و امکان دارد هزینه زیادی را با خود به همراه داشته باشد. بنابراین نمی‌توان آن را به عنوان یک روش مطمئن و امن نامید. به همین علت بسیاری از جوامع سعی می‌کنند تا راه‌حل بهتری را به عنوان جایگزین برای ایران چک پیدا کنند.
معرفی انواع چک پول‌های بانکی و کاربرد آن‌ها
اگر صاحب کسب‌وکاری هستید و نیاز دارید، مقدار زیادی وجه را جابه‌جا کنید. یا حتی به دنبال راه‌اندازی کاری برای خودتان هستید، بهتر است تعریف کاملی را از چک پول بدانید و با انواع آن آشنا شوید. در ادامه مقاله به برخی از آن‌ها و کاربردهای هر کدام اشاره خواهیم کرد.
در ابتدا لازم است گفته شود که چک‌ها به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند. دسته اول چک‌هایی که توسط اشخاص صادر می‌شوند. این دسته از چک‌ها شامل دو نوع چک پول بانکی عادی و چک بانکی تایید شده می‌باشد. دسته دیگر چک‌هایی هستند که به طور مستقیم توسط بانک صادر می‌شود. چک بانکی تضمین شده، چک بین بانکی رمزدار و چک مسافرتی جز این دسته محسوب می‌گردد. در ادامه هر کدام از انواع چک‌هایی که در بالا نام برده شده‌اند را توضیح خواهیم داد.
1- چک بانکی عادی
1- چک بانکی عادیاین نوع چک یکی از مرسوم‌ترین و معروف‌ترین چک‌ها میان افراد است. در این نوع، صاحب چک می‌بایست از حساب جاری خود برای صدور چک در وجه حامل یا شخص اقدام کند. برای آن که فرد بتواند این چک را نقد نماید، لازم است به بانک صادرکننده آن مراجعه کند. به عنوان مثال اگر شخصی دارای چک بانک ملی است، برای نقد کردن آن می‌بایست به بانک ملی مراجعه کند.
2- چک پول بانکی تایید شده
این نوع چک نیز در بسیاری از موارد مانند دسته اول می‌باشد و تنها تفاوت آن این است که چکی که بر روی آن صادر شده باید پرداخت وجه را تایید کند. بنابراین اگر چنین چکی را داشته باشید، در صورتی که فرد نتواند آن را پرداخت کند، بانک مبلغ موردنظر را به شما خواهد داد.
3- چک بانکی تضمین شده یا چک رمزدار
در این نوع چک، مبلغ آن در زمان صدور از حساب شخص برداشت و کسر می‌شود. فرد دارنده حساب می‌تواند این نوع چک را علاوه بر مراجعه به بانک صادر کننده از سایر بانک‌ها نیز نقد کند. اما ممکن است این کار حداقل یک روز کاری زمان ببرد.
تضمین این چک به این دلیل است که در زمان صدور آن، مبلغ چک از حساب صادرکننده کسر خواهد شد. در این نوع چک، ورشکستگی یا فوت فرد صادرکننده هیچ تاثیری بر روی آن نخواهد گذاشت و این چک در هر صورت توسط بانک نقد خواهد شد. به همین علت، چک بانکی تضمین شده، قابل مسدود شدن یا توفیق شدن نخواهد بود.
4- چک رمزدار بین بانکی
یکی دیگر از انواع ایران چک‌ها، چک رمزدار بین بانکی است. در این نوع چک فرد از بانک موردنظر می‌خواهد تا چکی را برای بانک دیگری و همراه با یک رمز صادر کند. بنابراین در این نوع از چک پول، نمی‌توان هیچ مقدار مبلغی را به صورت نقدی وصول کرد. بلکه برای وصول آن می‌بایست بانک موردنظر مبلغ را از حساب فرد درخواست دهنده به بانک مقصد که همان بانک موردنظر است، منتقل کند. به همین علت انتقال این وجه به شخص ثالث غیر قابل امکان خواهد بود.
پرداخت این نوع چک‌ها مانند سایر چک‌های رمزدار از سمت بانک تضمین شده است و اعتبار آن هم مانند پول نقد می‌باشد. تمامی چک‌های بین بانکی را می‌بایست در وجه شخص گیرنده نوشت و صدور آن در وجه حامل ممنوع می‌باشد. همچنین نوشتن شماره حساب و کد شعبه بانکی که شخص گیرنده در آن حساب دارد، ضروری است.
از مزایا چک رمزدار بین بانکی می‌توان به مواردی مانند عدم داشتن قابلیت نقدینگی آن اشاره کرد. زیرا این موضوع باعث می‌شود تا در صورت گم شدن چک، وجه آن به شماره حساب فرد صاحب چک واریز شود. بنابراین این دسته از چک‌ها، از امنیت نسبتا بالایی برخوردار هستند و احتمال دزدیده شدن و سواستفاده از آن‌ها در شرایط فعلی بسیار پایین‌تر از سایر چک‌ها است.
5- چک پول بانکی مسافرتی یا تراول چک
تراول چک به نوعی از چک گفته می‌شود که علاوه بر بانک صادر کننده آن، تمامی شعب و نمایندگان آن بانک توانایی تبدیل آن چک به وجه را داشته باشند. این نوع چک در سایر موضوعات هیچ گونه تفاوتی با چک پول بانکی ندارد. بنابراین می‌توان گفت که این نوع چک در دسته اول یعنی چک پول عادی قرار می‌گیرد.
چندین نکته ضروری درباره چک پول
چندین نکته ضروری درباره چک پولدر ادامه مقاله به چندین نکته که دانستن آن‌ها در هنگام کار با چک پول ضروری است، اشاره خواهیم کرد.
1- فرد دارنده ایران چک مجاز به مسدود کردن و عدم پرداخت وجه آمده در درون آن نیست.
2- فردی که ایران چک را ارائه می‌کند، از نظر بانک صاحب چک شناخته می‌شود. بنابراین شعبه پس از احراز هویت فرد ارائه کننده و تایید ضوابط مرتبط با آن، تمامی مبلغ چک را به او پرداخت خواهد کرد.
3- به طور معمول چک پول دارای یک عدد 14 رقمی است که آن شامل 2 رقم کد بانک، یک رقم کد مبلغ چک، 3 رقم کد سری چاپ چک، 6 رقم شماره سریال چک و دو رقم آخر عدد کنترلی می‌شود.
انواع دیگر چک پولها
1. چک بسته
2. چک پول بسته عام
3. چک بسته خاص
4. ایران چک بانکی
5. چک پستی
6. چک پول صندوقی
7. تراول چک وعده‌دار
8. چک نقل به حساب یا چک رسیده
9. چک مشروط
10. ایران چک تضمینی
11. چک سفید امضا
جمع‌بندی
جمعبندیچک پول ها اسنادی هستند که مقدار مشخصی پول را تضمین می‌کنند. پس از نوشتن چک، پرداخت کننده آن را به گیرنده ارائه می‌کند. او آن را برای دریافت وجه نقد یا واریز به حساب بانکی به بانک یا موسسه مالی دیگر خود می‌برد. از طریق استفاده از چک می‌توان معاملات پولی را بین دو یا چند طرف بدون نیاز به مبادله وجه نقد انجام داد. مبلغ روی چک را می‌توان به عنوان جایگزین همان مقدار ارز فیزیکی دانست. در این مقاله توضیحات کاملی درباره انواع چک‌ها و کاربردهای آن‌ها آورده شده است.
