ریال واحد پول رسمی ایران است و سابقه‌ای طولانی و پر از چالش‌های اقتصادی دارد. در حال حاضر به دلیل عوامل مختلف از جمله تحریم‌های بین المللی و بی ثباتی سیاسی، رتبه ریال ایران در بین ارزهای جهانی بسیار پایین است. در نظر داشته باشید که رتبه بندی ارز می‌تواند بر اساس عوامل متعددی مانند شرایط بازار و سیاست‌های دولت نوسان داشته باشد. بنابراین، اگرچه وضعیت فعلی ممکن است برای ریال ایران مساعد نباشد، اما امکان دارد در آینده رو به بهبود برود.
تاریخچه ریال
وجود ریال به دوران امپراتوری هخامنشی در بین سال‌های 550 تا 330 قبل از میلاد برمیگردد. در آن زمان امپراتوری یک سکه نقره به نام داریک داشت که پیش درآمد ریال بود. با گذشت زمان، ریال توانست جایگزین داریک شود و با عنوان واحد پول رایج جهان اسلام شناخته شد.
با رشد و سقوط امپراطوری‌ها، حاکمان جدید واحد پول خود را معرفی کردند. به‌عنوان مثال، در زمان امپراتوری صفویه (1501-1736) ریال با طلا و نقره ساخته می‌شد. این دوران رونق زیادی برای ایران بود و ریال به دلیل سکه‌های باکیفیت و اقتصاد قوی امپراطوری در تجارت بین‌المللی از ارزش بالایی برخوردار بود. ریال ایران در سال 1932 واحد پول رسمی ایران شناخته شد و از آن زمان تاکنون مورد استفاده قرار گرفته است.
تعیین رتبه ریال ایران
نرخ ارز از عواملی مهمی است که رتبه ریال را تعیین می‌کند. با توجه به عوامل مختلف اقتصادی و سیاسی، ریال نوسانات بالایی را تجربه کرده است که منجر به نوسانات قابل توجهی در نرخ آن در برابر ارزهای معتبر بین‌المللی مانند دلار آمریکا می‌شود. این امر سبب عدم اطمینان سرمایه‌گذاران خارجی شده است.
علاوه بر آن، نرخ تورم بالا بر رتبه ریال ایران تاثیر زیادی دارد. ایران با تورم بالا دست و پنجه نرم کرده است که عمدتاً به دلیل سوء مدیریت اقتصادی و تأثیر تحریم‌های بین‌المللی بوده است. تورم بالا ارزش پول را در طول زمان کاهش می‌دهد و آن را برای معاملات داخلی و بین‌المللی کمتر مطلوب می‌کند.
سیاست‌های اقتصادی ایران از جمله کنترل قیمت‌ها، یارانه‌ها و محدودیت‌های مبادلات ارزی اغلب ناکارآمد و ناسازگار تلقی شده است. این سیاست‌ها مانع از رشد اقتصادی، افزایش انحرافات بازار شده و به کاهش ارزش ریال کمک کرده است.
تحریم‌های بین‌المللی نیز تاثیر چندانی بر تعیین رتبه ریال ایران گذاشته است. این تحریم‌ها که عمدتا برنامه هسته‌ای ایران را هدف قرار می‌دهد، دسترسی این کشور را به بازارهای بین‌المللی از جمله سیستم مالی جهانی محدود کرده است. در نتیجه، ریال در تجارت بین‌المللی و مبادلات مالی با مشکلاتی روبه‌رو شده و باعث کاهش بیشتر ارزش پول شده است.
با وجود چالش‌های موجود، ریال جایگاه مهمی در اقتصاد ایران دارد. برای معاملات داخلی استفاده می‌شود، به عنوان یک واحد حساب عمل می‌کند و نقش حیاتی در حمایت از بخش‌های مختلف اقتصادی ایفا می‌کند. دولت ایران اقدامات زیادی را برای تثبیت ارز انجام داده است. از جمله اجرای کنترل ارز و ارتقای تولید داخلی.
ارزش ارزهای جهان
ارزش اکثر ارزها به‌صورت شناور تعیین می‌شوند. یعنی ارزش آنها بستگی به عوامل عرضه و تقاضا دارد. با این حال، ارزهای دیگری وجود دارند که پیوند هستند. به این منظور که ارزش آنها در برابر ارز دیگری مانند دلار با نرخ توافقی ثابت می‌ماند.
فرض کنید دلار در برابر روپیه (واحد پول کشور هندوستان) تقویت شده و قیمت آن افزایش پیدا می‌کند. مسافران آمریکایی که قصد مهاجرت به هندوستان را دارند، روپیه‌های بیشتری برای دلارهای خود دریافت می‌کنند. اما در مقابل آن، مردمان هندوستان برای خرید همان تعداد دلار باید روپیه بیشتری بپردازند. نوسان نرخ ارز به سرمایه‌گذاران فرصت‌هایی می‌دهد تا از تجارت با ارزهای خارجی سود ببرند.
در طول سال‌ها، ریال دوره‌های متعددی از تورم، کاهش ارزش و بی‌ثباتی اقتصادی را پشت سر گذاشته است. عوامل سیاسی، تحریم‌ها و سوء مدیریت اقتصادی همگی در نوسانات و کاهش ارزش ریال نقش داشته‌اند. در حال حاضر، رتبه ریال ایران در بین ارزهای جهانی نسبتا پایین است؛ بنابراین، ارزش کمتری در مقایسه با ارزهای اصلی جهان مانند دلار آمریکا، یورو یا ین ژاپن دارد.
ریال ایران در مقابل تومان
اگرچه ریال ایران واحد پول رسمی ایران است، اما شهروندان از تومان ایرانی نیز استفاده می‌کنند. یک تومان برابر با 10 ریال است. در سال 2020 بحث جایگزینی ریال با تومان به عنوان واحد پول رسمی ایران به دلیل تورم مطرح شده بود که باعث کاهش ارزش ریال در برابر دلار شد.
یک تومان برابر است با 10000 ریال. در واقع، ایران صفرهای پول خود را قطع خواهد کرد. مجلس کشور در واقع تدابیری را برای جایگزینی ریال با تومان تصویب کرد. با این حال، تا پایان سال 2023 ریال همچنان واحد پول رسمی کشور است.
ریال اهمیتی فراتر از ارزش اقتصادی دارد. زیرا نماد هویت و حاکمیت ایرانی است. حفظ جایگاه ریال به عنوان پول ملی برای دولت ایران بسیار مهم است، زیرا نشان دهنده استقلال و خودمختاری آنها در عرصه جهانی است. دولت از طریق سیاست‌ها و مقررات، تلاش می‌کند تا یکپارچگی ریال را حفظ کند و آن را در برابر فشارهای خارجی مقاوم سازد.
چه عواملی می‌توانند بر نرخ ارزها تاثیرگذار باشد؟
برای تعیین سلامت اقتصادی یک کشور از نرخ ارز استفاده می‌کنند که ارزش پول به آن بستگی دارد. عوامل زیادی وجود دارد که رتبه ریال ایران را مشخص می‌کند. یکی عوامل مهم، نرخ تورم است. با کاهش تورم، قیمت کالا و خدمات افزایش پیدا می‌کند. هنگامی که نرخ تورم به طور پیوسته کاهش می یابد، ارزش پول نیز بیشتر می‌شود و بالعکس.
همچنین رکود هم سبب رشد اقتصادی و بازار ارز می‌شود. در دوران رکود، نرخ بهره کاهش پیدا می‌کند. در نتیجه این امر، از سرمایه خارجی نیز کاسته می‌شود. زمانی که سرمایه خارجی کم شود و نرخ بهره پایین باشد، ارزش پول کاهش می‌یابد.
یکی دیگر از عواملی که نرخ ارزها را تعیین می‌کند، نرخ بهره است. به این منظور که با افزایش نرخ بهره، ارزش پول کاهش می‌یابد. عدم ثبات یک کشور می‌تواند آسیب زیادی به عملکرد اقتصادی کشور وارد کند. بنابراین سرمایه گذاران سودی از این بابت دریافت نمی‌کنند. دولتی که ثبات بالایی دارد، سرمایه گذاران خارجی زیادی را جذب می‌کند. ارزش پول داخلی ممکن است با سرمایه گذاری خارجی نیز افزایش پیدا کند.
چرا دلار قوی آمریکا به ضرر دیگر کشورهای جهان است ؟
برای مصرف کنندگان آمریکایی، دلار قوی آمریکا به معنای کالاهای وارداتی ارزان و سفرهای خارجی مقرون به صرفه تر است. با این حال، شرکت‌های آمریکایی که صادرات دارند یا به بازارهای جهانی متکی هستند، ممکن است به دلیل افزایش ارزش دلار، با ضرر زیادی همراه شوند. دلار قوی آمریکا نیز به فشارهای تورمی در خارج از کشور کمک می‌کند. زمانی که پول یک کشور در برابر دلار آمریکا ضعیف می‌شود، قیمت کالاهای وارداتی آمریکا افزایش می‌یابد. به طور متوسط، افزایش 10 درصدی ارزش دلار، قیمت‌ها را در خارج از کشور حدود 1 درصد افزایش می دهد.
قوی‌ترین ارز در برابر دلار
ممکن است برایتان سوال پیش آمده باشدکه ارزی بهتر از دلار وجود دارد یا خیر؟ باید بدانید که دینار کویت (KWD) قوی‌ترین ارز در برابر دلارشناخته شده است. تقریبا یک دینار برابر است با سه دلار.
جمع‌بندی
امروزه رتبه ریال ایران در میان ارزهای جهان به دلیل عوامل مختلف داخلی و خارجی بسیار پایین است. به همین علت می‌توان گفت ارزش کمتری در مقایسه با ارزهای اصلی دارد. با این وجود، تلاش‌های ایران برای ایجاد موافقت‌نامه‌های تجاری دوجانبه و کاهش اتکا به دلار آمریکا ممکن است بارقه‌ای از امید را برای آینده ریال ارائه دهد.
