تقریبا از زمانی که پول و ارزها جای مبادله کالابهکالا را گرفتند، جعل پول وجود داشته است. این امر یکی از قدیمیترین تکنیکهایی میباشد که کلاهبرداران برای فریب دادن افراد ناآگاه از پول خود استفاده میکنند. در اینجا، کلاهبردار ممکن است یک ارز تقلبی و تقلیدی را در ازای اسکناس واقعی به بهانههای مختلف مانند دادن پول نقد یا ارائه کمک به فرد یا افرادی تحویل دهد. بهدلیل بسیار قدیمی بودن این حرفه، تاریخچه جعل پول در جای جای جهان وجود دارد.
جعل پول یا پول تقلبی چیست؟
پول تقلبی، پولی است که بدون مجوز قانونی یک ایالت یا دولت تولید میشود. این پول به صورت عمدی در تلاش برای تقلید آن ارز و به منظور فریب دادن گیرنده آن است. تولید یا استفاده از پول تقلبی نوعی کلاهبرداری یا جعل به حساب میآید. ساخت ارز جعلی یا پول تقلبی در هر کشوری غیرقانونی است، زیرا بدون رضایت بانک مرکزی یا دولت تولید میشود. این امر میتواند شکستهای بزرگی در ثبات اقتصادی یک کشور ایجاد کند. گردش بیشتر پول به این معنی است که ارزش آن در طول زمان کاهش مییابد که به نوبه خود منجر به تورم میشود.
همچنین این کار باعث بیاعتمادی در بین مردم میشود که مقبولیت پول و ارزش سهام را کاهش میدهد. در این زمان بازرگانان باید با زیانهای هنگفتی مواجه شوند. تجارت بیشترین آسیب را میبیند، زیرا اسکناسهای جعلی توسط بانکهای دیگر کشورها بازپرداخت نمیشود.
تاریخچه جعل پول
جعل به اندازهای در طول تاریخ رواج دارد که آن را «دومین حرفه قدیمی جهان» نامیدهاند.
ریشههای جعل پول
پول تقلبی تقریبا به اندازه خود پول در گردش بوده است. مدتها قبل از اینکه اسکناسها بهعنوان پول مورد استفاده قرار گیرند، جعلکنندگان سایر اشکال ارز را تغییر میدادند. با این امر ارزش بیشتری از ارزش کالای مورد معامله به دست میآوردند.
اولین نمونهها
یکی از اولین نمونههای این کار در زمان تاسیس مستعمرات آمریکا بود. زمانی که بومیان آمریکا پوستههایی به نام wampum را به عنوان نوعی ارز مبادله میکردند.
پوستههای آبی مایل به سیاه که کمیابتر بودند، ارزش بیشتری نسبت به نمونههای سفید خود داشتند. در نتیجه، برخی از معاملهگران پوستههای سفید را به رنگ آبی مایل به سیاه، رنگ میزدند و آنها را با ارزش بالاتری عرضه میکردند. این یکی از اولین نمونههای تاریخچه جعل پول بود.
ضرب سکه در منطقه لیدیا در حدود 600 سال قبل از میلاد آغاز شد. قبل از معرفی پول کاغذی، رایجترین روش جعل شامل مخلوط کردن فلزات معمولی با طلا یا نقره خالص بود. یک روش معمول این بود که لبههای یک سکه را میتراشیدند. این عمل به عنوان بریدن یا clipping شناخته میشد. فلزات گرانبهای جمعآوریشده از این طریق میتوانند برای تولید سکههای تقلبی استفاده شوند.
فورری (fourree) نوعی سکه باستانی تقلبی است که در هسته آن فلزی معمولی و پایه با فلزی گرانبها روکش شده تا هموزن سکه اصلی باشد. یکی دیگر از کاربردهای این جعل، این بود که کاملا شبیه سکه اصلی است.
تاریخچه جعل پول در قرون وسطی و مجازات این کار
زمانی که پول کاغذی در چین در قرن سیزدهم معرفی شد، از چوب درختان توت برای ساختن پولهای کاغذی استفاده میشد. برای کنترل دسترسی به کاغذ، نگهبانان در اطراف جنگلهای توت مستقر بودند. درحالیکه جعلکنندگان پول، مجازات و در اکثر مواقع اعدام میشدند.
در قرن سیزدهم، دانته (فیلسوف و شاعر ایتالیایی) از ماسترو آدامو بهعنوان یک جعلکننده بزرگ پول یاد کرد. ماسترو آدامو به اعدام محکوم و مجازات شد. زوج انگلیسی توماس و آن راجرز در 15 اکتبر 1690 بهدلیل “بریدن 40 سکه نقره” در دادگاه محکوم شدند. توماس راجرز به دار آویخته شد و همسرش آن راجرز نیز زنده زنده سوزانده شده بود.
شواهد ارائه شده توسط یک مخبر منجر به دستگیری آخرین جعلکننده سکه انگلیسی به نام دیوید هارتلی شد. این مرد در سال1770 به مجازات اعدام محکوم گردید. جعل پول، یک جنایت ساده نبود و انواع مجازات شدید را به عناوینی مانند خیانت به دولت یا پادشاهی در بر داشت.
جعل پول در دوره معاصر
در اواخر قرن هجدهم و اوایل قرن نوزدهم، مهاجران ایرلندی در لندن بهویژه با خرج کردن و استفاده از پولهای تقلبی معروف بودند. درحالیکه مردم محلی بیشتر احتمال داشت در اشکال امنتر و سودآورتر از جرمهای ارزی شرکت کنند. این جرمها که میتوانست پشت درهای بسته رخ دهد، شامل تولید پول جعلی و فروش عمده آن میشد.
بهطور مشابه، در آمریکا، ارزهای کاغذی مستعمرات آمریکا که توسط بنجامین فرانکلین و دیگران به چاپ میرسید، اغلب عبارت «پول تقلبی چاپ کردن مرگ است» را روی خود داشتند. با وجود این، جعل پول در اوایل قرن نوزدهم بهشدت رایج شد. گزارشهای نویسندگان معاصر مانند آنچه که جان نیل نوشته است، ادعا میکردند که نیمی از پول رایج ایالات متحده تقلبی بود.
در دهه 1830، روزنامههای آمریکایی شروع به فهرستبندی دستورالعملهایی برای شناسایی پولهای تقلبی کردند. ازآنجاییکه ارز توسط بانکها به شکل انفرادی صادر میشد، در دهه 1860 تقریبا 5400 نوع اسکناس تقلبی در ایالات متحده وجود داشت. در سال 1834، سکههای مسی تقلبی تولیدشده در ایالات متحده از چندین کشتی با پرچم آمریکا در برزیل کشف و ضبط شد. به نظر میرسد که تاریخچه جعل پول در همینجا به پایان رسیده و این اتفاق پس از آن در آمریکا پایان یافت.
تاریخچه جعل پول در ایران
اولین کوشش برای جعل اسکناسهای اولیه در ایران دو روایت متفاوت دارد. در موزه پول تصویری بهعنوان اولین اسکناس جعلشده ایران قرار گرفته است. بعضی از صاحب نظران معتقدند این جعل بهخاطر یک اشتباه عجیب ناکام ماند. در سال 1292 شمسی فردی به نام میرزا آقاخان اسکناسی را چاپ کرد. این فرد از عبارت “قابل پرداخت فقط در مشهد” به جای عبارت “قابل پرداخت در مشهد فقط” هنگام جعل اسکناس دو تومانی استفاده کرد. جابهجايي اين عبارت باعث تشخیص اسکناس تقلبی و دستگیری میرزا آقاخان شد.
در اوايل پيدايش اسكناس در ايران بانك شاهي فقط شعبههایی در تهران، مشهد، اصفهان، تبريز و شيراز داشت. این بانکها مسئول انتشار اسکناسها بودند. بنابراين هر بانك با توجه به شهر خود اسكناس منتشر ميكرد و اين پولها فقط در منطقه تحت پوشش اين بانكها قابل استفاده بود. به همین علت بانک محل صدور، نام شهری که اسکناسها را چاپ میکرد را با مهری به دو زبان فارسی و انگلیسی بر روی آنها مینوشت.
بر روی پولهای اصلی و معتبر عبارت “PAYABLE AT MESHED ONLY” درج شده بود. اما میرزا آقاخان با چاپ “PAYABLE ONLY AT MESHED”بر روی اسکناس از جعل پول ناکام ماند.
روایت دوم اولین جعل پول در ایران
روایت دوم از این قرار است که فردی به نام الکساندر ایوانویچ اولین کسی بود که در ایران اقدام به چاپ پول تقلبی کرد. به گفته برخی در شهریور 1309 ایوانویچ به همراه عدهای از افراد در زیرزمینی در تهران، اسکناسهای جعلی یک تومانی چاپ میکرد. روایت اول راجعبه تاریخچه جعل پول در ایران بهنظر واقعیتر است، زیرا ایوانویچ فقط اسکناس یک تومانی جعل میکرد.
جمعبندی
از همان اوایل چاپ پول، مردم به فکر بودند که حتی از پول هم پول دربیاورند. در طول تاریخ، پول به فرمهای مختلفی مانند سکه، اسکناس، پوستهها و… وجود داشته است. به همین خاطر، تاریخچه جعل پول نیز، پر از نمونههای مختلف مانند بریدن، چاپ اسکناس تقلبی و قاطی کردن طلا با فلزات معمولی بهشمار میآید.
از زمان اختراع پول، جعل آن نیز وجود داشته است. تبهکاران هزاران سال میباشد که سعی میکنند از پولهای تقلبی به عنوان پول اصل استفاده کنند. تشخیص پول تقلبی نیز هنوز هم یک مشکل شایع میباشد. علاوه بر این، فناوری تولید اسکناسهای جعلی نیز پیچیده شده که تشخیص آنها را هم دشوارتر از همیشه کرده است. مشاغل مختلفی که با پول نقد سر و کار دارند، در معرض تهدید دائمی دریافت پول تقلبی در ازای کالا و خدمات هستند. دولت نیز اسکناسهای تقلبی را با اسکناس اصل مبادله نمیکند و زیانهای مرتبط با پول تقلبی باید به عنوان زیان ناشی از سرقت در نظر گرفته شوند. برای بهبود مدیریت نقدینگی در کسبوکار خود، در ادامه این مقاله پارا صنعت شما را با انواع روش های تشخیص پول تقلبی آشنا خواهیم کرد.
انواع روش های تشخیص پول تقلبی
خوشبختانه پول اصل دارای ویژگیهایی است که با شناخت آنها تا حدی میتوان پول تقلبی را تشخیص داد. جدا از این، تکنولوژی نیز در این زمینه همراه ما است. تحولات سریع، ویژگیهای امنیتی را تغییر شکل دادهاند تا شناسایی پول تقلبی آسانتر شود. دیگر لازم نیست برای تشخیص تقلبی بودن پول، فقط به قدرت بینایی و لامسه خود وابسته باشید. شما میتوانید برای تشخیص جعلی یا اصل بودن اسکناس، از دستگاههای شناسایی پول تقلبی استفاده کنید.
استفاده از حس بینایی و لامسه برای تشخیص پول تقلبی
اولین روش از انواع روش های تشخیص پول تقلبی تشخیص با استفاده از حس لامسه و حس بینایی است. اسکناسهای معتبر ایرانی دارای ویژگیهای امنیتی هستند که نهتنها جعل آنها را دشوار میکنند، بلکه تأیید آنها را نیز آسانتر میسازند. این ویژگیها عبارتند از: از جوهر برجسته، پرتره یا عکس چهره اسکناس، مهروموم بانک مرکزی، کادربندی اسکناس، شماره سریال اسکناس، جنس کاغذ اسکناس، واتر مارک اسکناس و نخ امنیتی.
بنابراین، نشانههای بصری خاصی وجود دارند که میتوان با نگهداشتن اسکناسها در مقابل نور، به تشخیص اصل یا جعلی بودن آنها پی برد. با این حال، این روش زحمت زیادی برای کارمندان ایجاد میکند و تکرار مدام آن باعث خستگی و در نتیجه، خطای انسانی میشود.
جوهر تغییر رنگ
یکی از اولین مواردی که برای تشخصیص اصل بودن اسکناس باید بررسی کنید این است که آیا اسکناس دارای جوهر تغییر رنگ هست یا خیر. برای این کار، آن را به جلو و عقب کج کنید. اگر مشاهده کردید که رنگ اعداد آن تغییر میکنند، پس اسکناس شما اصل است.
واترمارک
واترمارک یکی از ویژگیهای امنیتی اسکناسهای معتبر است. بسیاری از اسکناسهای جدید از یک واترمارک استفاده میکنند که در واقع یک کپی از صورت روی اسکناس است. روی اسکناسهای دیگر فقط یک نقطه بیضیشکل موجود میباشد. در زیر مواردی ذکر شدهاند که باید هنگام مشاهده واترمارک اسکناس در نظر داشته باشید:
– واترمارک فقط باید زمانی قابلمشاهده باشد که پول را روی نور نگه دارید.
– این مورد باید در سمت راست پول باشد.
– اگر watermark صورت است، باید دقیقا با صورت روی پول مطابقت داشته باشد.
– اگر هیچ واترمارکی وجود نداشته باشد یا واترمارک بدون نگهداشتن نور قابلمشاهده باشد، در این صورت به احتمال زیاد اسکناس تقلبی است.
چاپ برجسته
یکی دیگر از روش های تشخیص پول تقلبی بررسی چاپ برجسته آن است. برای تشخیص چاپ برجسته، ناخن خود را روی نوشتههای پایین پول بکشید. شما باید کمی لرزش روی ناخن خود ناشی از برجستگیهای چاپ برجسته احساس کنید. اگر این بافت را احساس نمیکنید، پس باید پول را بیشتر بررسی نمایید.
نخ امنیتی با میکرو چاپ
نخ امنیتی یک نوار نازک جاسازی شده میباشد که از بالا به پایین روی صفحه اسکناس کشیده شده است. برخی از اسکناسها مانند دلار آمریکا به عنوان لایه دیگری از امنیت، دارای ریز چاپ در رشته امنیتی هستند.
استفاده از دستگاه تشخیص پول تقلبی
ردیاب پول تقلبی میتواند اشکال مختلفی داشته باشد. در اصل، این دستگاه ویژگیهای امنیتی اسکناسها را شناسایی میکند تا تشخیص دهد که آیا اسکناس جعلی یا واقعی است. در این دستگاه از یک یا چند روش مختلف شناسایی برای تأیید اسکناسها از طریق ویژگیهای امنیتی آنها استفاده میگردد. هر چه در این دستگاه از روشهای تشخیص بیشتری استفاده شود، دستگاه دقیقتر خواهد بود زیرا میتواند ویژگیهای امنیتی بیشتری را تأیید کند. بسته به مقدار پولی که برای اسکن نیاز دارید و تعداد دفعات استفاده از دستگاه، میتوانید مدل مناسبی را پیدا کنید که نیازهای کسبوکار شما را برآورده کند. در زیر فاکتورهایی که در این دستگاهها برای تشخیص پول تقلبی ممکن است وجود داشته باشند، مورد بررسی قرار گرفتهاند.
آشکارساز پول تقلبی اشعه ماورای بنفش
از انواع روش های تشخیص پول تقلبی استفاده از دستگاه آشکارساز تقلبی اشعه ماورای بنفش یا UV است. این دستگاهها یک گزینه محبوب برای بسیاری از صاحبان مشاغل هستند، زیرا ارزان میباشند.
آشکارساز تقلبی اشعه ماورای بنفش با تشخیص فسفرهای فلورسنت فرابنفش مورد استفاده در اسکناسهای معتبر کار میکند. فسفرها هنگامی که زیر نور UV قرار میگیرند، واکنشی ایجاد میکنند؛ اما در شرایط معمولی پنهان میمانند. جوهر UV ظاهر خود را تغییر میدهد و پس از آن میتواند به راحتی توسط چشم انسان در زیر نور UV دیده شود.
اگرچه استفاده از آشکارساز تقلبی اشعه ماورای بنفش یک روش تشخیص معتبر است، اما کاملا دقیق نیست. زیرا فقط یک نوع از بسیاری از ویژگیهای امنیتی قرار داده شده در اسکناسها را شناسایی میکند.
تشخیص مغناطیسی
برخی از ردیابهای پول تقلبی نیز از تشخیص مغناطیسی برای شناسایی جوهر مغناطیسی و رشتههای فلزی قرار داده شده در مناطق استراتژیک اسکناس استفاده میکنند. استفاده از این دستگاه نیز یک نوع رایج از انواع روش های تشخیص پول تقلبی است.
تشخیص پول تقلبی از طریق واترمارک
برخی از آشکارسازها از نور برای مشاهده واترمارکهایی که در اسکناسهای معتبر تعبیه شدهاند، استفاده میکنند. این واترمارکها با چشم غیرمسلح دیده نمیشوند.
تشخیص اندازه و ابعاد اسکناس
ردیابهای جدیدتر و مدرنتر شناسایی پول تقلبی نیز میتوانند تشخیص دهند که آیا اسکناس اندازه مناسب دارد یا خیر. اسکناسها همه در اندازه استاندارد چاپ میشوند.
استفاده از ردیابهای خودکار
استفاده از دستگاه ردیاب خودکار بهترین راه برای تشخیص دقیق پولهای تقلبی است. آنها با نرمافزار تصویربرداری پیشرفته پیکربندی شدهاند که به آنها امکان میدهد ابعاد و ویژگیهای دقیق اسکناسها را با دقت 100٪ تشخیص دهند. این دستگاهها به طور خودکار، اسکناس تقلبی را رد میکنند.
استفاده از قلم تشخیص پول تقلبی
یکی دیگر از انواع روش های تشخیص پول تقلبی استفاده از قلم تشخیص پول تقلبی میباشد. مشاغلی که با مقادیر کمتری پول نقد سر و کار دارند یا دارای مکانهای فروش هستند، میتوانند روی یک خودکار تشخیص پول تقلبی قابلاعتماد، سرمایهگذاری میکنند. آنها میتوانند این قلم را در هر مکانی که پول نقد دریافت میشود، قرار دهند. بهترین قلم تشخیص تقلبی حاوی محلول ید است که با مولکولهای نشاسته موجود در کاغذ استاندارد چوبی واکنش نشان میدهد و یک لکه قهوهای تیره بر جای میگذارد (نشانه واضحی از تقلبی بودن اسکناس). الیاف کتان و پنبه به اسکناس واقعی با محلول ید واکنش نشان نمیدهند و بنابراین هیچ تغییر بصری روی اسکناس ایجاد نمیشود.
از کجا بفهمیم پول جعلی است؟
شناسایی پول تقلبی از اهمیت بسیاری برخوردار است. با توجه به روشهای زیر، پول جعلی را از اصل تشخیص دهید:
– پولهای جعلی معمولا دارای تصویر چهره پرتره نامناسب با ایرادهای رنگی و وضوح هستند.
– نوشتههای روی پول باید واضح و مرتب باشند. رنگها و ارتفاع حروف نباید تغییر کنند. امضاها باید بایکدیگر مطابقت داشته باشند که در پول جعلی این چنین نیست.
– ابعاد و کادربندی پول تقلبی با پول اصلی تا حدی متفاوت است.
– شماره سریال در پولهای جعلی اغلب دارای فاصله نامناسب یا تفاوتهای رنگی است.
– کاغذ پول تقلبی ممکن است ازنظر ضخامت و بافت با پول واقعی متفاوت باشد.
– نخ امنیتی در پول واقعی به شکل صاف و یکدست از وسط پول رد میشود و رنگ و درخشندگی آن نباید تغییر کند.
– واترمارک پول تقلبی ممکن است کیفیت و ظرافت کمتری نسبت به پول واقعی داشته باشد.
به منظور جلوگیری از قبول پول تقلبی، اهمیت داشتن آگاهی از این نشانهها و بررسی با دقت پولهایی که دریافت میکنید از ارزش بالایی برخوردار است. همچنین، در صورت شک برای تایید اعتبار پول، از منابع رسمی مانند بانکها یا ادارات مالی کمک بگیرید تا از اصالت آن اطمینان حاصل کنید.
با اسکناسهای جعلی چه کنیم؟
اگر توانایی تشخیص اسکناس جعلی را دارید، اقدامات بعدی بسیار حیاتی و حساس میشوند. اهمیت اصلی در این است که از خرجکردن اسکناس تقلبی خودداری کنید، زیرا این اقدام احتمال دارد منجر به اتهامات جدی و مجازات جعل پول شود. بهطور کلی، پس از شناخت اسکناس جعلی، بهترین اقدام این است که اطلاعات مربوط به مبدأ و ارائهدهنده این اسکناس را بیابید.
در صورتیکه میدانید اسکناس جعلی از کجا و توسط چه کسی بهدست شما رسیده است، میتوانید به کمک وکیل کیفری اقدام به پیگیری این موضوع از طریق مراجع قضایی کنید. این اقدام میتواند به شما کمک کند تا ضرر و زیان خود را جبران کنید و فرد کلاهبردار را دستگیر سازید.
برای اثبات جرم و مسئولیت شخصی که از اسکناس جعلی استفاده کرده است، نیاز به ارائه مدارک محکمهپسندی دارید. این مدارک باید نشاندهنده آگاهی فرد از جعلیبودن اسکناس و هدف از استفادهاش برای کلاهبرداری باشد. این موارد از اهمیت بسیار مهمی برخوردار هستند تا اثباتات شما در دادگاه مورد قبول قرار گیرد و حق و حقوقتان بهدرستی حفظ شود.
جمعبندی
امروزه به لطف پیشرفت تکنولوژی، روش های تشخیص پول تقلبی نیز گسترش یافتهاند. دستگاههای تشخیص پول تقلبی با استفاده از اشعه ماورای بنفش و دستگاههای تشخیص خودکار، ابزارهای مفیدی در این زمینه هستند. اما راههای بصری دیگری نیز برای تشخیص اصل یا تقلبی بودن اسکناس وجود دارند. ویژگیهای فیزیکی اسکناس مانند جوهر، واترمارک و متن، اقدامات امنیتی عمدی برای کمک به مردم جهت تشخیص اسکناس اصل هستند. البته استفاده از این روشها در مشاغل بزرگ به خاطر فشار وارده زیاد بر کارمندان و در نتیجه افزایش خطای انسانی، توصیه نمیگردند.